ICMP: Các công ty AI đang cố ý đánh cắp bản quyền âm nhạc

Theo Liên đoàn Quốc tế các Nhà xuất bản Âm nhạc (ICMP), các công ty đã 'hút' toàn bộ kho nhạc toàn cầu và 'xâm phạm bản quyền có chủ đích, ở quy mô thương mại lớn' đối với các sản phẩm âm nhạc trên toàn thế giới.

Theo chia sẻ của Tổng giám đốc ICMP, John Phelan: “Những công ty công nghệ lớn nhất thế giới cũng như các công ty chuyên về AI, như OpenAI, Suno, Udio, Mistral… đang tham gia vào hành vi xâm phạm bản quyền lớn nhất từng được ghi nhận".

ICMP là tổ chức có trụ sở tại Brussels, quy tụ các hãng thu âm lớn và nhiều chuyên gia trong ngành. Trong 2 năm qua, ICMP đã điều tra cách các công ty trí tuệ nhân tạo tạo sinh (generative AI) sử dụng tài liệu để phát triển dịch vụ. 

Nghiên cứu của ICMP, lần đầu được đăng trên tạp chí âm nhạc Billboard ngày 9/9, cho rằng các công ty AI đã tham gia vào hoạt động “thu thập dữ liệu” (scraping) trên diện rộng - sử dụng các chương trình “trình thu thập” (crawlers) để quét Internet tìm nội dung.

“Chúng tôi tin rằng họ đang thực hiện việc này từ các dịch vụ có bản quyền như YouTube (thuộc Google) và các nguồn kỹ thuật số khác,” bao gồm cả các nền tảng nhạc, ICMP cho biết thêm.

Lời bài hát có thể bị thu thập để huấn luyện một số mô hình, sau đó được dùng làm cảm hứng hoặc tái tạo mà không xin phép, theo ICMP.

Đáp lại, các chủ sở hữu bản quyền kêu gọi siết chặt quy định, đặc biệt thông qua Đạo luật AI của Liên minh châu Âu, nhằm đảm bảo tính minh bạch về dữ liệu được sử dụng.

“Điều quan trọng là phải hiểu quy mô của mối đe dọa đối với tác giả, nhạc sĩ và nhà xuất bản,” bà Juliette Metz, Chủ tịch Hiệp hội Nhà xuất bản Âm nhạc Pháp và cũng là thành viên ICMP, cảnh báo. “Không thể có việc sử dụng nhạc có bản quyền mà không có giấy phép,” bà nói.

“Việc hợp pháp hay bất hợp pháp phụ thuộc vào cách công nghệ được sử dụng. Điều đó có nghĩa là quyết định từ các giám đốc điều hành công ty vô cùng quan trọng và cần tuân thủ luật pháp,” ông Phelan nói.

“Những gì chúng tôi thấy là họ đang tham gia vào hành vi xâm phạm bản quyền cố ý, ở quy mô thương mại lớn", ông Phelan nhấn mạnh.

Các tập đoàn công nghệ thường viện dẫn nguyên tắc sử dụng hợp lý, một ngoại lệ trong luật bản quyền cho phép, trong một số trường hợp nhất định, sử dụng tác phẩm mà không cần xin phép.

Hiện nay, các công cụ tạo nhạc bằng AI như Suno và Udio có thể tạo ra các bản nhạc với giọng hát, giai điệu và phong cách âm nhạc gợi nhớ đến các nghệ sĩ nổi tiếng như The Beatles, Mariah Carey, Depeche Mode hay The Beach Boys. Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Hoa Kỳ (RIAA), một tổ chức thương mại ở Mỹ, đã khởi kiện hai công ty này vào tháng 6/2024.

Tại Mỹ, công ty khởi nghiệp AI Anthropic, nhà sáng tạo của Claude, hôm 6/9 vừa qua đã tuyên bố đồng ý chi ít nhất 1,5 tỷ USD vào quỹ bồi thường cho tác giả, chủ sở hữu bản quyền và nhà xuất bản đã kiện công ty vì tải xuống trái phép hàng triệu cuốn sách.

Ba hãng thu âm lớn của Mỹ - Universal, Warner và Sony - đã bắt đầu đàm phán với Suno và Udio nhằm đạt được thỏa thuận cấp phép.

Âm nhạc do AI tạo ra hiện đã len lỏi lên các nền tảng phát trực tuyến.

“Velvet Sundown”, một ban nhạc rock giả tưởng mang phong cách thập niên 1970, cũng như các sản phẩm nhạc đồng quê “Aventhis” và “The Devil Inside” đã thu hút hàng triệu lượt nghe trên Spotify.

Âm nhạc tạo bởi AI chiếm 28% lượng nội dung được tải lên hàng ngày trên Deezer – nền tảng âm nhạc của Pháp – vốn đã ghi nhận “sự bùng nổ” trong năm qua.

Deezer sở hữu công cụ phát hiện nhạc AI, có thể nhận diện bài hát được tạo ra bằng các mô hình như Suno và Udio.

Một nghiên cứu lớn hồi tháng 12 năm ngoái của Liên đoàn Quốc tế các Hiệp hội Tác giả và Nhà soạn nhạc (CISAC) - tổ chức đại diện cho hơn năm triệu nhà sáng tạo trên toàn thế giới - cũng cảnh báo về nguy cơ từ nhạc AI.

Nghiên cứu dự đoán rằng thu nhập của nghệ sĩ có thể giảm hơn 20% trong bốn năm tới khi thị trường âm nhạc do AI sáng tác ngày càng mở rộng.