Malaysia hướng tới phát triển dịch vụ công số tin cậy

Công nghệ đã làm thay đổi căn bản cách thức cung cấp dịch vụ công và số hóa đã thúc đẩy sự thay đổi này. Ngoài ra, sự thành công của dịch vụ công còn phụ thuộc vào các yếu tố quan trọng như phát triển nhân tài và đảm bảo các hệ thống an toàn, tin cậy.

Đây là điểm chính được các diễn giả từ nhiều lĩnh vực như học thuật, đầu tư, an ninh mạng và kinh tế số của Malaysia đưa ra tại phiên thảo luận "Định hình ngày mai: Điều hướng bối cảnh dịch vụ công đang phát triển" tại sự kiện GovInsider Live: MY.AI Day 2025 mới đây.

Trải nghiệm của công dân là điều bắt buộc

Tại phiên thảo luận, ông Anuar Fariz Fadzil, Giám đốc điều hành Tập đoàn Kinh tế số Malaysia (MDEC) nhận định, dịch vụ và trải nghiệm là hai lĩnh vực được công nghệ tác động chuyển đổi mạnh mẽ nhất.

Giám đốc MDEC cho rằng: “Tất cả chúng ta đang có quá nhiều ứng dụng, chỉ cần nhấp chọn là đã có thể mua hoặc nhận thứ gì đó ngay lập tức. Những kỳ vọng đó cũng sẽ ảnh hưởng đến những gì chúng ta mong đợi từ chính phủ”. Sự thay đổi trong kỳ vọng của người dùng là lý do tại sao yếu tố trải nghiệm trở nên ngày càng quan trọng trong việc cung cấp dịch vụ công.

Ông Fadzil cho biết: “Chúng ta đang xem xét trải nghiệm này ảnh hưởng đến mình như thế nào, tìm kiếm khả năng phản hồi và giảm bớt thủ tục hành chính hơn”.

Là cơ quan chịu trách nhiệm về tiêu chuẩn nhân lực của ngành và cơ sở hạ tầng để phát triển kinh tế số, MDEC tập trung vào việc sử dụng các công nghệ hỗ trợ như trí tuệ nhân tạo (AI) để tăng cường khả năng phản hồi của dịch vụ.

Ông Fariz Fadzil nhấn mạnh: “Sự phát triển của bùng nổ của AI là cơ hội để chúng ta nhảy vọt, chứ không chỉ là theo kịp. Và từ đó, chúng ta cần phải hiểu công nghệ vận hành, phục vụ nhân loại và công dân ra sao”. AI được xem là công cụ để thu hẹp khoảng cách giữa kỳ vọng của công dân và việc cung cấp dịch vụ công.

7 chữ “C” trong đổi mới

Phiên thảo luận đã nhấn mạnh 7 từ “C” quan trọng để thúc đẩy đổi mới trong dịch vụ công: Collaboration (hợp tác); Co-creation (đồng sáng tạo); Co-location (hội tụ); Competition (cạnh tranh); Culture (văn hóa); Capabilities (năng lực); Connection (kết nối).

Theo nhận định của ông Ybhg. Datuk Ts Mohd Nor Azman bin Hassan, Phó Tổng thư ký Quản lý và Phát triển của Bộ Giáo dục Đại học Malaysia (MOHE), hợp tác là điểm khởi đầu quan trọng trong thế giới AI không ngừng thay đổi. “Cần phải hợp tác với các đối tác để đạt được lợi ích chung và cuối cùng là đạt được lợi ích đôi bên cùng có lợi. Điều này liên quan đến chữ C thứ hai, về việc tạo ra các cơ hội mới”.

Ông cũng nhấn mạnh hợp tác giữa các cơ quan và trong ngành là chìa khóa để tiếp cận các cơ hội mới và chuyên biệt. “Chữ C thứ ba là phải ở một nơi gọi là “hội tụ”, nơi mọi người đến để đổi mới”. Và khi các bên khác nhau hợp tác, học hỏi và phát triển để tiến lên thì cạnh tranh báo hiệu một hướng tích cực hướng tới tăng trưởng và tiến bộ liên tục.

Trong khi đó, ông Dato’ Amirudin Abdul Wahab, Giám đốc điều hành của CyberSecurity Malaysia nhấn mạnh sự cần thiết của những đổi mới lấy con người làm trung tâm.

Ông Wahab cho biết, điều này đòi hỏi phải lấy an ninh mạng là ưu tiên hàng đầu để tăng cường khả năng phục hồi và thúc đẩy đổi mới một cách an toàn. Cần thiết phải xây dựng năng lực để thích ứng với các công nghệ mới, đồng thời thúc đẩy kết nối để chuyển từ làm việc biệt lập sang làm việc hợp tác.

Phát triển nhân tài

Ông Azman của MOHE nhấn mạnh, đội ngũ triển khai dịch vụ công đang không ngừng học hỏi và thích ứng. Việc đào tạo nhân tài là quan trọng nếu không đất nước sẽ tụt lại phía sau giữa những thay đổi toàn cầu.

“Hiện tại, chúng tôi đang giám sát các yêu cầu của ngành, xem liệu chúng tôi có đáp ứng được yêu cầu nhân lực mà họ cần liên quan đến quy trình sản xuất, nghiên cứu hoặc thậm chí phát triển công nghệ của riêng chúng tôi hay không”, ông Azman cho hay.

Nhận thấy những tiến bộ đáng kể của Malaysia trong mật mã hậu lượng tử, quốc gia này đang thành lập một trung tâm mật mã lượng tử để chuẩn bị cho ngành những năng lực cần thiết.

Ông Azman giải thích, để các cơ quan chuyển đổi sang các lĩnh vực mới này, họ phải khám phá các lĩnh vực chuyên biệt để xây dựng đà phát triển và đào tạo các chuyên gia trong nước. Những lĩnh vực công nghệ chuyên biệt này là con đường then chốt để phát triển nhân tài, được thúc đẩy bởi lợi nhuận kinh tế mà các ngành tìm kiếm.

Con người là quan trọng

Ông Wahab của CyberSecurity Malaysia cho rằng: “Khi nói đến an ninh mạng, tôi luôn tin rằng đó là về con người, chứ không phải công nghệ”.

Mắt xích an ninh mạng yếu nhất và mạnh nhất đều là con người. “Giả sử một tổ chức có tất cả công nghệ, công cụ, tường lửa… nhưng chỉ cần một người không nhận thức được tầm quan trọng của việc nhấp vào một liên kết nhất định là đủ để gây tổn hại cho toàn bộ tổ chức. Chúng ta cần những người có năng lực khác nhau trong lĩnh vực an ninh mạng bởi vì nếu một sự cố xảy ra và mọi người không biết phải làm gì. Đó là điều đáng lo ngại”.

Ông Wahab giải thích, việc tăng cường nhận thức về an ninh mạng là rất quan trọng, vì nó sẽ cho phép tích hợp công nghệ dễ dàng hơn và trao quyền cho các đội ngũ xem an ninh là nỗ lực của toàn tổ chức. “Tại CyberSecurity Malaysia, chúng tôi quản trị rủi ro chủ động và tuân thủ, đảm bảo an ninh mạng và hướng đến phát triển năng lực phòng ngừa thông qua tình báo mối đe dọa và phân tích dữ liệu”.

Nỗ lực tập thể

Việc điều hướng bối cảnh tương lai là một nỗ lực chung. Ông Fadzil của MDEC cho rằng: “Chuyển đổi số đã và đang diễn ra nhanh chóng… Vấn đề là cách chúng ta làm việc với các cơ quan, bộ, ngành khác nhau, cách chúng ta phát huy tiềm năng của AI. Cách chúng ta đang làm việc theo phương thức đồng bộ trong toàn chính phủ”.

Ông Natazha Hariss, Giám đốc điều hành của Invest Johor coi việc chia sẻ các chỉ số hiệu suất chính (KPIs) giữa các cơ quan, đơn vị, khu vực công và tư là một cách mang tính chiến lược để tăng cường hợp tác. “Khi đo lường thành công, hợp tác trở thành một lựa chọn. Nhưng khi chúng ta có KPI chung, quan hệ đối tác sẽ trở nên chủ động”./.