Nhà khoa học NASA gốc Việt trở lại Việt Nam, truyền lửa tri thức cho thế hệ trẻ

Đại học Quốc gia TP.HCM vừa công bố danh sách sáu chuyên gia quốc tế được lựa chọn tham gia Chương trình Giáo sư thỉnh giảng đợt 4 năm 2025, trong đó có Tiến sĩ Nguyễn Trọng Hiền nhà khoa học gốc Việt đang công tác tại Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA).

Tiến sĩ Nguyễn Trọng Hiền hiện làm việc tại Phòng Thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) thuộc NASA và Viện Công nghệ California (Caltech) hai trung tâm nghiên cứu hàng đầu thế giới về vật lý thiên văn. Ông sẽ hợp tác giảng dạy và nghiên cứu cùng Trường Đại học Bách khoa và Trường Đại học Khoa học Tự nhiên thuộc Đại học Quốc gia TP.HCM.

Sinh năm 1963 tại Đà Nẵng, Tiến sĩ Hiền sang Mỹ định cư khi 18 tuổi. Ông tốt nghiệp Đại học California, Berkeley, sau đó nhận bằng tiến sĩ Vật lý tại Đại học Princeton với đề tài nghiên cứu về bức xạ nền vũ trụ. Trong quá trình thực hiện luận án, ông từng đến Nam Cực để đo đạc và trở thành người Việt Nam đầu tiên đặt chân tới lục địa băng giá này, đồng thời là người Việt đầu tiên nhận bằng tiến sĩ từ Đại học Princeton.

Tiến sĩ Nguyễn Trọng Hiền hiện làm việc tại Phòng Thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) thuộc NASA và Viện Công nghệ California (Caltech) (Ảnh: Dân trí)

Năm 1993, trong một chuyến công tác tại Nam Cực, Tiến sĩ Hiền đã tự tay may lá cờ Tổ quốc và trang trọng cắm tại điểm Welcome Point, bên cạnh quốc kỳ của nhiều quốc gia khác một biểu tượng đầy xúc động về lòng tự hào dân tộc.

Sau thời gian giảng dạy tại Đại học Carnegie Mellon (Mỹ), ông gia nhập NASA JPL và tiếp tục tham gia các dự án nghiên cứu vật lý thiên văn. Ông cũng là một trong ba nhà khoa học người Việt sáng lập nhóm nghiên cứu SAGI – tổ chức của các nhà vật lý thiên văn gốc Việt trên thế giới, hướng tới phát triển lĩnh vực này tại Việt Nam.

Bên cạnh công việc tại Mỹ, Tiến sĩ Nguyễn Trọng Hiền nhiều lần bày tỏ mong muốn đóng góp cho giáo dục và nghiên cứu khoa học tại quê hương. Trước khi trở thành giáo sư thỉnh giảng của Đại học Quốc gia TP.HCM, ông từng về nước giảng dạy chương trình Vật lý tiên tiến tại Đại học Sư phạm Huế.

Theo Đại học Quốc gia TP.HCM, các giáo sư thỉnh giảng được bổ nhiệm theo hình thức bán thời gian, tham gia giảng dạy, nghiên cứu và hỗ trợ phát triển học thuật cho các đơn vị thành viên. Trong đợt bổ nhiệm lần này, ngoài Tiến sĩ Hiền còn có các chuyên gia đến từ Hoa Kỳ, Đan Mạch, Canada và Cộng hòa Séc, với các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, điện tử - viễn thông, khoa học vật liệu và nhân học xã hội.

Tính đến nay, Đại học Quốc gia TP.HCM đã mời và bổ nhiệm 55 giáo sư thỉnh giảng quốc tế qua bốn đợt, đến từ hơn 10 quốc gia như Hoa Kỳ, Anh, Pháp, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và Singapore. Nhà trường đặt mục tiêu đạt 100 giáo sư thỉnh giảng trong giai đoạn 2025–2030, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu và thúc đẩy hội nhập giáo dục đại học Việt Nam với thế giới.