Niềm tin mù quáng vào robot AI và cái giá nhà đầu tư phải trả
Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng phổ biến, hình ảnh những “robot AI” thông minh có thể trò chuyện, tư vấn và giải quyết vấn đề nhanh chóng đã khiến nhiều người tin tưởng tuyệt đối. Lợi dụng niềm tin ấy, các chiêu trò lừa đảo mượn danh “robot AI” đang xuất hiện ngày một nhiều, đẩy không ít nạn nhân vào cảnh mất tiền, mất thông tin cá nhân.
Robot AI chứng khoán – chiếc “hộp đen” đầy rủi ro
Chỉ cần lướt qua các hội nhóm tài chính trên mạng hoặc gõ cụm từ “đầu tư chứng khoán bằng robot AI”, người dùng dễ bắt gặp hàng loạt lời mời gọi mượt mà, hứa hẹn lợi nhuận vượt trội. Những quảng cáo này thường kèm theo giao diện chuyên nghiệp, những bảng hiển thị lợi nhuận đẹp mắt và lời cam kết rằng “robot” sẽ giúp mua đúng đáy, bán đúng đỉnh.
Chị Nguyễn Thị Hoa (35 tuổi, phường Hà Đông) là một nhà đầu tư có kinh nghiệm, từng kiếm được khoản kha khá nhờ “mua đáy, bán đỉnh”. Sau đợt khủng hoảng thị trường hơn một năm trước, chị tham gia các hội nhóm chứng khoán để học hỏi và vô tình dính vào trào lưu “robot AI”.
Theo giới thiệu của một người tự xưng là chuyên gia - kiêm trưởng nhóm đầu tư với nickname “Thiên nga trắng” - chị Hoa mua một tài khoản robot AI với giá 10 triệu đồng. Ban đầu, robot hoạt động tốt: dự báo trúng, giúp chị “bắt đáy” và có lời. Tin tưởng, chị mở rộng đầu tư trên nhiều sàn do người này liên kết.
Tương tự, chị Lê Hồng Phượng (38 tuổi, Hoàn Kiếm) dù không rành chứng khoán nhưng nghe theo bạn bè mua một tài khoản robot giá 6 triệu đồng. Ban đầu, chị Phượng thắng liên tiếp, lợi nhuận từng lên 30–50% chỉ trong một tuần, nên rủ cả chồng và em gái tham gia. Cả gia đình sở hữu nhiều tài khoản, đầu tư trên các sàn do nhóm giới thiệu.
Nguyễn Hữu Minh sử dụng AI “vẽ” dự án giả để lừa đảo.
Sau khi cân nhắc, tòa tuyên phạt Nguyễn Hữu Minh 13 năm tù về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Chủ tọa phiên tòa nhận định, vụ án của Nguyễn Hữu Minh là điển hình cho thủ đoạn lừa đảo công nghệ cao kiểu mới. Nguyên nhân khiến nạn nhân sập bẫy chủ yếu do thiếu kỹ năng nhận diện chiêu trò lừa đảo trên không gian mạng. Bên cạnh đó, việc phân biệt AI thật hay giả hiện nay vẫn là một thách thức lớn với nhiều người.
Hiện nhiều công ty chứng khoán đã ứng dụng AI để nâng cao chất lượng dịch vụ: trả lời nhanh các câu hỏi từ vĩ mô đến vi mô, tóm tắt báo cáo phân tích hàng trăm trang chỉ trong vài phút. Những ứng dụng này nhằm mục tiêu hỗ trợ nhà đầu tư và nâng cao hiệu quả tư vấn - không phải để bán các “robot AI” cam kết lợi nhuận.
Tuy nhiên, việc rao bán tài khoản robot AI cho đầu tư chứng khoán, tài chính hay các lĩnh vực khác đang bị một số đối tượng lợi dụng như vỏ bọc để chiếm đoạt tài sản. Nếu thật sự tồn tại công cụ mua đúng đáy, bán đúng đỉnh và đảm bảo sinh lời cao, những đơn vị sở hữu chắc chắn sẽ dùng vốn của chính mình để thu lợi thay vì rao bán “bảo bối” vài triệu đồng cho người khác.
“Kẻ lừa đảo thường nhắm vào nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm, mong kiếm tiền dễ dàng và đặt niềm tin mù quáng vào các ‘thuật toán AI toàn năng’,” một chuyên gia nhận định. Họ lợi dụng sự háo hức của công chúng với công nghệ AI hợp pháp để quảng bá các sản phẩm giả mạo, rồi dàn dựng kịch bản lừa đảo tinh vi, trông có vẻ “thông minh như AI”.
Robot AI trong đầu tư nhiều khi chỉ như một “hộp đen” – quá trình xử lý bên trong không phải lúc nào con người cũng nắm bắt được. Thực tế, không ít “robot AI chứng khoán” chỉ là những bảng tín hiệu thủ công hoặc phần mềm đơn giản, được khoác lớp vỏ công nghệ để tạo cảm giác uy tín.
Về bản chất, AI học hỏi từ dữ liệu quá khứ và vận hành dựa trên các mô hình xác suất. Điều này khiến nó gần như bất lực trước những biến cố bất ngờ, chưa từng có tiền lệ như đại dịch, xung đột địa chính trị hay chiến tranh. Trong bối cảnh đó, robot AI dễ đưa ra quyết định sai lầm, đẩy nhà đầu tư vào rủi ro lớn.
Chính vì vậy, việc đặt niềm tin tuyệt đối vào “trí tuệ nhân tạo” trong lĩnh vực tài chính – chứng khoán có thể biến thành con dao hai lưỡi, đặc biệt với những ai chưa nhận thức rõ giới hạn cố hữu của công nghệ này.
