Phòng tránh rủi ro khi sử dụng ví điện tử

Ví điện tử là một giải pháp thanh toán hiện đại với nhiều ưu điểm nổi bật, góp phần nâng cao trải nghiệm tiêu dùng và thúc đẩy xu hướng không dùng tiền mặt. Mặc dù mang lại nhiều tiện ích, nhưng nếu không sử dụng đúng cách, người dùng có thể đối mặt với những rủi ro nghiêm trọng.

Giải pháp thanh toán hiện đại 

Ví điện tử là một công cụ thanh toán hiện đại cho phép người dùng lưu trữ tiền và thực hiện các giao dịch tài chính thông qua thiết bị điện tử như điện thoại thông minh, máy tính bảng hoặc máy tính cá nhân.

Chức năng chính của ví điện tử bao gồm: nạp tiền vào ví từ tài khoản ngân hàng hoặc thẻ thanh toán; thanh toán hàng hóa và dịch vụ trực tuyến hoặc tại điểm bán hàng có hỗ trợ; chuyển tiền giữa các ví điện tử hoặc đến tài khoản ngân hàng khác; rút tiền từ ví về tài khoản ngân hàng; và quản lý lịch sử giao dịch một cách dễ dàng và minh bạch.

Ngoài ra, nhiều ví điện tử còn tích hợp thêm các tiện ích như thanh toán hóa đơn, mua vé xem phim, đặt vé máy bay, bảo hiểm, tiết kiệm hoặc đầu tư. Nhờ tính tiện lợi, nhanh chóng và độ an toàn cao, ví điện tử ngày càng trở thành một phần thiết yếu trong cuộc sống tài chính hàng ngày của người tiêu dùng hiện đại.

Theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương), ví điện tử là một giải pháp thanh toán hiện đại với nhiều ưu điểm nổi bật, góp phần nâng cao trải nghiệm tiêu dùng và thúc đẩy xu hướng không dùng tiền mặt.

Ví điện tử giúp thanh toán nhanh chóng và tiện lợi. Người dùng có thể dễ dàng mua sắm, thanh toán hóa đơn, nạp tiền điện thoại hay chuyển tiền chỉ với vài thao tác đơn giản trên thiết bị di động, mà không cần mang theo tiền mặt hay thẻ ngân hàng.

Ví điện tử đảm bảo an toàn và bảo mật cao. Các giao dịch được xác thực qua mã PIN, mã OTP hoặc sinh trắc học (vân tay, nhận diện khuôn mặt), giúp giảm thiểu rủi ro mất tiền, lộ thông tin thẻ.

Bên cạnh đó, công cụ này hỗ trợ quản lý tài chính cá nhân hiệu quả. Người dùng có thể theo dõi lịch sử giao dịch, kiểm soát chi tiêu và lên kế hoạch tài chính rõ ràng.

Ngoài ra, ví điện tử mang lại nhiều ưu đãi như hoàn tiền, giảm giá và tích điểm đổi quà từ các chương trình đối tác. Sử dụng ví điện tử phù hợp với xu hướng tiêu dùng không tiền mặt, góp phần xây dựng nền kinh tế số hiện đại và thuận tiện hơn cho người dân.

Từ ngày 01/7/2025, ví điện tử được công nhận chính thức là phương tiện thanh toán tương tự tài khoản ngân hàng, thẻ và tiền mặt

Cũng theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, mặc dù ví điện tử mang lại nhiều tiện ích, nhưng nếu không sử dụng đúng cách, người dùng có thể đối mặt với những rủi ro nghiêm trọng.

Cụ thể như, rò rỉ thông tin cá nhân như CMND/CCCD, số điện thoại, email hoặc thông tin giao dịch có thể dẫn đến nguy cơ bị giả mạo danh tính, phục vụ cho mục đích lừa đảo.

Người dùng có thể bị lừa đảo qua mã OTP. Kẻ gian thường giả danh nhân viên ví điện tử để yêu cầu cung cấp mã OTP nhằm chiếm đoạt tài khoản, với các thủ đoạn tinh vi như "xác minh đơn hàng" hoặc "hỗ trợ kỹ thuật".

Tài khoản ví điện tử có thể bị chiếm quyền kiểm soát nếu người dùng cài đặt ứng dụng không rõ nguồn gốc hoặc bị lộ thông tin đăng nhập. Một số ứng dụng ví không có biện pháp mã hóa thông tin đầy đủ, khiến người dùng dễ trở thành mục tiêu tấn công của hacker.

Để đảm bảo an toàn, người dùng cần cẩn trọng trong việc bảo mật thông tin, không chia sẻ OTP và chỉ sử dụng ứng dụng từ nhà phát triển uy tín.

Để phòng tránh rủi ro khi sử dụng ví điện tử người dùng cần chọn ví điện tử từ các doanh nghiệp có giấy phép hoạt động rõ ràng, thương hiệu được công nhận, có chính sách bảo mật thông tin minh bạch.

Tuyệt đối không chia sẻ mã OTP qua điện thoại, tin nhắn hay bất kỳ hình thức nào. Nhân viên chính thức của ví điện tử sẽ không bao giờ yêu cầu mã OTP từ người dùng.

Nên thay đổi mật khẩu định kỳ, sử dụng mật khẩu mạnh, không trùng với thông tin cá nhân như tên, ngày sinh, số điện thoại để hạn chế rủi ro bị dò đoán.

Khi thực hiện giao dịch tài chính, không nên dùng Wi-Fi công cộng vì dễ bị theo dõi và đánh cắp thông tin. Ưu tiên sử dụng mạng di động cá nhân (4G/5G). Cài đặt ứng dụng ví điện tử từ nguồn chính thống, tuyệt đối không tải từ đường link lạ, tránh nguy cơ cài nhầm phần mềm độc hại. Kiểm tra lịch sử giao dịch thường xuyên để phát hiện sớm các hoạt động bất thường. Nếu có nghi ngờ, cần báo ngay cho nhà cung cấp ví để được hỗ trợ kịp thời.

Nhiều kịch bản lừa đảo lợi dụng việc thanh toán qua ví điện tử

Theo Công an TP. Hà Nội, từ ngày 01/7/2025, ví điện tử được công nhận chính thức là phương tiện thanh toán tương tự tài khoản ngân hàng, thẻ và tiền mặt. Khách hàng có thể chuyển tiền giữa các ví điện tử, hoặc từ ví sang tài khoản ngân hàng và ngược lại. Lợi dụng việc này, các đối tượng tạo ra nhiều kịch bản tinh vi nhằm lừa đảo chiếm đoạt tài sản của người dùng.

Một số kịch bản lừa đảo được các đối tượng sử dụng như: Giả mạo nhân viên của các công ty có ví điện tử uy tín như: VNPAY, ZaloPay, Momo... gọi điện hỗ trợ cập nhật, xác thực thông tin ví để yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mã OTP nhằm chiếm đoạt tiền trong ví hoặc trong tài khoản ngân hàng.

Giả mạo giao diện hoặc tin nhắn từ ví điện tử (ZaloPay, Momo, ShopeePay, v.v.) với nội dung “bạn vừa nhận được tiền” hoặc “xác nhận giao dịch liên ví” gửi kèm đường link giả (phishing site) yêu cầu đăng nhập để “nhận tiền” sau đó đánh cắp tài khoản và OTP chiếm đoạt tiền trong tài khoản.

Lôi kéo nạn nhân nhận/chuyển tiền qua nhiều ví khác nhau với lý do “làm nhiệm vụ nhận thưởng”, “hỗ trợ giải ngân khoản vay”. Hệ quả: Nạn nhân vừa mất tiền (do chuyển ra ngoài) vừa có thể bị liên đới trong các vụ rửa tiền hoặc lừa đảo dây chuyền.

Gọi điện thoại, gửi email, nhắn tin thông báo khách hàng trúng thưởng chương trình khuyến mãi của Ví điện tử, yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin hoặc nộp phí để hoàn thiện thủ tục nhận quà bằng cách bấm vào link, quét mã QR hoặc yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản/ví của kẻ gian.

Tạo các chương trình khuyến mại giả (ví dụ: “Chuyển liên ví nhận hoàn 50% giá trị”), yêu cầu nạn nhân chuyển tiền trước để “xác nhận giao dịch”. Dùng các kênh mạng xã hội, group mua bán online để phát tán.

Phát tán app giả mạo ví điện tử hoặc tiện ích “chuyển liên ví nhanh” nhằm cài mã độc. Khi người dùng đăng nhập, toàn bộ thông tin và mã OTP bị đánh cắp và chiếm đoạt. Chỉ cần người dùng cung cấp thông tin bảo mật và làm theo hướng dẫn sẽ mất kiểm soát Ví và tiền trong Ví.

Để phòng tránh lừa đảo, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an thành phố Hà Nội đề nghị người dân hết sức cảnh giác với các tin nhắn, cuộc gọi, email yêu cầu quét mã QR hoặc truy cập đường link lạ. Người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, mật khẩu đăng nhập Ví điện tử, mã xác thực OTP dưới bất kỳ hình thức nào, cho bất kỳ ai, kể cả nhân viên ngân hàng/ nhân viên của Ví điện tử.

Kiểm soát an toàn và nâng cao cảnh giác khi liên kết Ví điện tử với tải khoản/Thẻ ngân hàng, không đăng ký tài khoản/định danh ví điện tử hộ người khác. Ngoài ra, người dùng nên thay đổi mật khẩu của Ví điện tử thường xuyên, không đặt mật khẩu dễ đoán như ngày sinh, số điện thoại.