Cần tháo gỡ điểm nghẽn cho phát triển công nghiệp công nghệ số

Trong bối cảnh công nghệ đang định hình nền kinh tế toàn cầu, Dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ Số được thực hiện Quốc hội kỳ vọng sẽ là cú hích lớn, dỡ bỏ các rào cản và cuối cùng Cung cấp công nghệ chuyên ngành số tại Việt Nam phát triển nhanh, bền vững. Tuy nhiên, các đại biểu cho rằng để thực hiện hóa tiềm năng này, cần tập trung giải quyết bột điểm lớn: nhân lực, hạ tầng công nghệ, dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (AI).

Đại biểu Vũ Hải Quân - Đoàn TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Thu Hường.

Góp ý vào dự thảo luật, đại biểu Vũ Hải Quân - Đoàn TP. Hồ Chí Minh - cho rằng, cần đánh giá trong 20 - 30 năm qua, ngành công nghiệp công nghệ thông tin đã đạt được những kết quả gì, đâu là những tồn tại, hạn chế, khó khăn, đâu là rào cản và đối chiếu vào Luật Công nghệ thông tin để rút ra bài học kinh nghiệm trong công tác lập pháp, hoạch định chính sách.

Đại biểu Vũ Hải Quân cho rằng, để phát triển công nghiệp công nghệ số cần quan tâm 4 vấn đề: Nhân lực; hạ tầng; dữ liệu; phần mềm, trí tuệ nhân tạo và các chính sách đi kèm.

Theo đó, đại biểu cho rằng, điểm nghẽn lớn nhất hiện nay chính là nhân lực trình độ cao và trình độ rất cao. Bởi, ngành công nghiệp công nghệ thông tin hay ngành công nghiệp công nghệ số nhân lực đóng vai trò chủ đạo.

Đại biểu lấy dẫn chứng, Google vừa rồi phải bỏ ra là 2,7 tỷ USD để mua lại một cá nhân đã từng gắn bó với Google rồi sau đó đi ra ngoài làm., cho thấy giá trị trí tuệ và nhân tài trong ngành này.

Việt Nam cần chiến lược toàn diện để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, bao gồm cải cách giáo dục, hợp tác quốc tế và cơ chế thoải mái dễ dàng giữ chân nhân tài. Việc này đòi hỏi không chỉ từ chính sách của nhà nước mà còn là tham gia của doanh nghiệp và các tổ chức xã hội.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân – Đoàn TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: Thu Hường.

Hạ tầng công nghệ: Đầu tư chiến lược

Hạ tầng công nghệ, đặc biệt là hệ thống siêu máy tính và máy chủ để lưu trữ dữ liệu lớn, là nền tảng quan trọng nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu phát triển. Đại biểu Quân đề xuất cần bổ sung các cơ chế khuyến khích đầu tư đồng bộ và hiện đại hóa hạ tầng công nghệ, giúp Việt Nam cạnh tranh hiệu quả hơn trên trường quốc tế.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh tầm quan trọng của phân loại công việc và bảo vệ dữ liệu. Quy định này cần xác định ranh giới giữa quốc gia bí mật dữ liệu và dữ liệu có thể được thương mại hóa để tránh nguy cơ sử dụng và gây rủi ro cho mạng an ninh.

Trí tuệ nhân tạo: Quản lý rủi ro và đạo đức người dùng

AI được xem là động lực tăng trưởng mới nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ dù không có khung quản lý phù hợp. Theo đại biểu Nguyễn Phương Tuấn (Đoàn Kiên Giang), Ban soạn thảo Dự thảo đã tiếp cận theo hướng dẫn quản lý rủi ro, tương tự mô hình của Liên minh châu Âu, với mức độ kiểm tra Kiểm soát tùy thuộc vào nguy hiểm ro.

Trên thế giới hiện cũng đang có 2 cách tiếp cận với trí tuệ nhân tạo, đó là cách tiếp cận theo hướng quản lý rủi ro và dựa trên quyền của nhà quản lý.

Ban soạn thảo đang thiết kế quy định về trí tuệ nhân tạo theo hướng quản lý rủi ro, mức độ rủi ro lớn đến đâu sẽ quản lý cao đến đấy, tương tự như cách thức thiết kế quy định về nội dung này của Liên minh châu Âu.

Cùng với đó, Ban soạn thảo cần rà soát, nghiên cứu bổ sung vào dự thảo Luật quy định về khung đạo đức trong sử dụng, ứng xử với trí tuệ nhân tạo. Bởi, trí tuệ nhân tạo có thể giúp kích cầu, thúc đẩy kinh tế phát triển, nhưng nếu rơi vào tay của người có dụng ý xấu sẽ vô cùng nguy hiểm.

Bên cạnh đó, việc xây dựng khung đạo đức trong việc sử dụng AI là cần thiết để đảm bảo công nghệ này được phát triển và ứng dụng một cách an toàn, có tinh thần trách nhiệm.

Hài hòa với các luật khác

Đạo thảo Luật Công nghệ Công nghệ Số có phạm vi điều chỉnh giao dịch với nhiều luật hiện hành, như Luật Công nghệ Thông tin, Luật Khoa học và Công nghệ, hay Luật Giao dịch Điện tử. Các đại biểu kiến ​​nghị cần nhanh chóng kỹ thuật lưỡng tính để tránh chồng chéo, đảm bảo tính khả thi khi phát triển khai.

Dự thảo Luật Công nghiệp Công nghệ Số được kỳ vọng sẽ không chỉ giải quyết được các điểm nhấn mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp công nghệ số tại Việt Nam. Với sự khởi đầu tư chiến lược và chính sách hợp lý, ngành này có thể trở thành động lực tăng trưởng mới, đóng góp lớn hơn vào GDP và tạo ra hàng triệu cơ hội làm việc chất lượng cao.

Những cuốn sách tại bất kỳ cuộc họp Quốc hội lần này sẽ là bước đi quan trọng, định hướng tương lai cho nền kinh tế số Việt Nam, tạo ra sức mạnh để vươn tầm quốc tế.