Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong chăm sóc sức khỏe nhân dân

Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và công nghệ số đang đánh dấu kỷ nguyên phát triển mới, mang tính đột phá cho ngành y tế Việt Nam, tạo ra những thay đổi căn bản trong công tác khám, chữa bệnh từ chẩn đoán, điều trị đến quản lý và dự phòng, hướng tới xây dựng một hệ thống y tế thông minh, hiệu quả và bền vững. Chuyển đổi số và làm chủ công nghệ AI y tế giúp nâng cao độ chính xác, tối ưu hóa quy trình và quan trọng hơn cả là mang lại sự chăm sóc toàn diện hơn cho người bệnh, trở thành định hướng chiến lược quốc gia.

Vai trò của trí tuệ nhân tạo trong hiện đại hóa hệ thống y tế

Trí tuệ nhân tạo đang lan tỏa mạnh mẽ trên toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, góp phần hỗ trợ đắc lực cho chẩn đoán, điều trị, quản lý dữ liệu, nâng cao năng suất và giảm chi phí chăm sóc sức khỏe.

Nâng cao hiệu quả chẩn đoán và điều trị

AI đóng vai trò như một "trợ thủ đắc lực", giúp các y bác sĩ đưa ra quyết định chính xác và nhanh chóng hơn:

Trong chẩn đoán hình ảnh và phát hiện ung thư sớm: AI có khả năng xử lý và phân tích lượng lớn dữ liệu hình ảnh (X-quang, CT, MRI, siêu âm) trong thời gian ngắn. Công nghệ AI giúp bác sĩ phát hiện sớm các bệnh lý nguy hiểm như ung thư phổi, tổn thương gan, tim mạch và đặc biệt là ung thư đường tiêu hóa (dạ dày, đại trực tràng, thực quản) với độ chính xác cao. Hệ thống AI còn hỗ trợ nhận diện những bất thường rất nhỏ, dễ bị bỏ sót bằng mắt thường trong nội soi tiêu hóa, tăng tỷ lệ phát hiện tổn thương tiền ung thư ở giai đoạn sớm.

Các bác sỹ Khoa Ngoại Gan Mật (Bệnh viện Bình Dân) thực hiện phẫu thuật robot cắt trọn vẹn hạ phân thùy gan II, III cho người bệnh. Ảnh: TTXVN.

Hỗ trợ phẫu thuật và xạ trị: Robot phẫu thuật ứng dụng AI hỗ trợ thao tác chính xác từng milimet, phân tích hình ảnh và điều chỉnh chuyển động theo thời gian thực trong các ca mổ phức tạp (tiết niệu, phụ khoa, tiêu hóa, tim mạch). AI trong xạ trị giúp tự động hóa và cá nhân hóa quá trình lập kế hoạch, xác định chính xác vị trí khối u, đồng thời tối ưu liều lượng và hướng chiếu tia, giảm tổn thương mô lành xung quanh.

Y học cá nhân hóa (Personalized Medicine): AI phân tích tổng hợp dữ liệu gen, tiền sử bệnh, lối sống để xây dựng phác đồ điều trị riêng biệt cho từng bệnh nhân. AI cũng dự đoán phản ứng của bệnh nhân với các loại thuốc, tối ưu hóa phương án điều trị.

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phục hồi chức năng

Ngành phục hồi chức năng Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ từ mô hình thủ công sang mô hình “Phục hồi chức năng thông minh” (Smart Rehabilitation).

Hệ sinh thái phục hồi chức năng thông minh tích hợp AI, robot, cảm biến IoT, Big Data, VR/AR cho phép: Đánh giá vận động chính xác dựa trên phân tích dữ liệu cảm biến và hình ảnh. Cá thể hóa phác đồ điều trị theo tiến triển của từng bệnh nhân. Theo dõi và can thiệp từ xa qua nền tảng Tele-Rehab.

Tuy nhiên, AI không thay thế con người, mà góp phần nâng cao năng lực của bác sĩ và kỹ thuật viên, giúp điều trị chính xác, hiệu quả hơn, rút ngắn thời gian phục hồi và quan trọng là phục hồi niềm tin, cảm xúc và phẩm giá sống cho người bệnh.

Tối ưu hóa vận hành bệnh viện và an toàn người bệnh

AI giúp tự động hóa các tác vụ hành chính, quản lý và đóng vai trò then chốt trong công tác an toàn người bệnh.

Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, AI dự kiến được tích hợp vào hệ thống tiệt khuẩn dụng cụ mổ, tự động truy vết, cảnh báo và ngăn chặn dụng cụ không đạt chuẩn vào phòng phẫu thuật, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn.

Ứng dụng số hóa và AI trong tiệt khuẩn dụng cụ có thể giúp giảm 30-40% nhân sự, giảm tải gánh nặng cho nhân viên y tế.

Việc kết hợp AI và Telehealth giúp người dân ở khu vực khó khăn được khám bệnh, chẩn đoán, và tư vấn điều trị từ xa.

Việt Nam đang có lợi thế trong ứng dụng AI y tế với đội ngũ triển khai mạnh, dữ liệu y tế sẵn sàng và nhu cầu thực tế lớn.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đã tham gia Mạng lưới quản lý toàn cầu về AI y tế của Tổ chức HealthAI (Thụy Sĩ), trở thành một trong những quốc gia tiên phong trong định hình khung quản trị AI y tế toàn cầu. Sự hợp tác này thúc đẩy nghiên cứu, thử nghiệm và tích hợp các giải pháp AI "Made in Vietnam".

Hội Phục hồi chức năng Việt Nam tập trung triển khai các định hướng trọng tâm, trong đó có việc đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ hiện đại như AI và robot đóng vai trò chủ lực trong hiện đại hóa điều trị, quản lý và kết nối bệnh nhân.

Phục hồi chức năng là trụ cột quan trọng, bảo đảm tính toàn diện, liên tục và công bằng trong chăm sóc sức khỏe nhân dân. Nghị quyết số 72-NQ/TW của Bộ Chính trị yêu cầu mỗi tỉnh, thành phố phải có ít nhất một bệnh viện chuyên sâu về lão khoa và phục hồi chức năng, phát triển hệ thống dịch vụ phục hồi chức năng toàn diện, bảo đảm mọi người dân đều được chăm sóc.

Thách thức và tầm nhìn tương lai

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, việc ứng dụng AI trong y tế vẫn đối mặt với các thách thức về hành lang pháp lý cụ thể, bảo mật thông tin cá nhân, chi phí đầu tư cao và thiếu nguồn nhân lực am hiểu AI trong y tế.

Tuy nhiên, với sự phát triển của các công nghệ mới như Explainable AI (AI có thể giải thích được) giúp tăng sự tin cậy, và Federated Learning (học liên kết) giúp bảo vệ quyền riêng tư, AI được kỳ vọng sẽ tích hợp toàn diện vào mọi khâu của hệ thống y tế, từ phòng ngừa, sàng lọc đến điều trị và chăm sóc hậu điều trị.

Điều này sẽ giúp tối ưu nguồn lực, giảm tải cho bệnh viện và mang đến trải nghiệm chăm sóc cá nhân hóa, xây dựng hệ thống y tế thông minh, nhân văn, hội nhập sâu rộng, phục vụ ngày càng tốt hơn sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân./.