Việt Nam là trung tâm công nghệ đang nổi lên tại Đông Nam Á

Việt Nam, Singapore và Malaysia đang nổi lên như ba trung tâm công nghệ tiềm năng hàng đầu tại Đông Nam Á.

Ba quốc gia đang thúc đẩy số hóa các ngành với tốc độ nhanh chóng và đang có lực lượng nhân tài công nghệ hàng đầu trong khu vực. Hơn nữa, ba nước có dân số trẻ, am hiểu công nghệ, các công ty khởi nghiệp (startup) đang phát triển nhanh, tỷ lệ sử dụng điện thoại thông minh và Internet cao, cùng với việc chính phủ đang thúc đẩy mạnh mẽ nền kinh tế số đáp ứng lợi ích cộng đồng.

Theo Hiệp hội Ứng dụng (The App Association) - một tổ chức thương mại toàn cầu dành cho các công ty công nghệ nhỏ và vừa, một trung tâm công nghệ là một hệ sinh thái năng động, nơi công nghệ và nguồn nhân lực hội tụ để phát triển các giải pháp số cho cộng đồng. Các yếu tố chính bao gồm nguồn nhân lực đa dạng, khả năng phục hồi, hỗ trợ từ chính phủ, vốn đầu tư mạo hiểm (VC), cơ sở hạ tầng hỗ trợ và sự hợp tác giữa các bên liên quan, cùng nhiều yếu tố khác.

Trung tâm công nghệ cần phát triển bền vững để các nhà sáng lập công ty cảm thấy tự tin khi khởi nghiệp. Trung tâm cần thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hỗ trợ nghiên cứu và phát triển (R&D), nâng cao kỹ năng cho nhân tài và trang bị kiến thức sinh tồn cho các startup.

Ba nền kinh tế hàng đầu ASEAN cạnh tranh để trở thành trung tâm công nghệ

Nhiều nhà đầu tư và chính phủ tin tưởng vào tiềm năng của hệ sinh thái trong việc hỗ trợ các trung tâm công nghệ tại ASEAN phát triển. Xu hướng thị trường cho thấy sẽ xuất hiện nhiều thành phố thông minh, các sáng kiến tăng tốc khởi nghiệp và các mối quan hệ đối tác chiến lược đang phát triển. Mục tiêu cuối cùng của ba nền kinh tế dưới đây là muốn trở trung tâm số chủ chốt của khu vực.

Việt Nam

Theo báo cáo Hệ sinh thái Khởi nghiệp Toàn cầu của Startup Genome (Startup Genome’s Global Startup Ecosystem report), Việt Nam xếp thứ 3 tại ASEAN về số lượng startup, có được số người tiêu dùng đông đảo với khoảng 100 triệu dân và tạo ra tác động kinh tế lên tới 5,22 tỷ USD. Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) và công ty đầu tư mạo hiểm Golden Gate Ventures của Việt Nam đã xác định 5 lĩnh vực công nghệ chủ chốt cho Việt Nam, bao gồm: công nghệ y tế, công nghệ tài chính, công nghệ hậu cần, công nghệ xanh và công nghệ giáo dục.

Ảnh minh hoạ

Điểm nổi bật trong lĩnh vực công nghệ của Việt Nam là sự phát triển các giải pháp định danh số. Những giải pháp này đang hỗ trợ bảo mật và quyền truy cập vào các dịch vụ thông qua thẻ căn cước công dân, nhận dạng khuôn mặt, sinh trắc học vân tay và xác minh danh tính. Một thế mạnh cốt lõi khác là ngành sản xuất, với việc Việt Nam ngày càng được biết đến như một trung tâm sản xuất phần cứng công nghệ cho các tập đoàn như Samsung Electronics.

Theo hướng dẫn thương mại của Cơ quan Quản lý Thương mại Quốc tế (ITA), Việt Nam đã vượt lên các quốc gia thành viên khác trong khu vực về tốc độ phát triển nền kinh tế công nghệ. Việt Nam đã trải qua sự bùng nổ trong đầu tư và đạt được những bước tiến lớn trong các lĩnh vực như viễn thông 5G, các phổ tần WiFi, thanh toán số, an ninh mạng và thiết bị đeo thông minh trong y tế. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn phải đối mặt với những thách thức như khung pháp lý chưa đầy đủ, công nghệ AI và các công nghệ mới nổi chưa phát triển, cùng các vấn đề về bảo vệ dữ liệu.

Singapore

Cũng theo nghiên cứu từ Startup Genome, Singapore nổi bật trong khu vực nhờ vị trí chiến lược để tiếp cận thị trường Đông Nam Á và môi trường kinh doanh thuận lợi. Đây là một cường quốc công nghệ đã được khẳng định với 4.500 startup công nghệ, 400 quỹ đầu tư mạo hiểm (VC), 7.000 tập đoàn đa quốc gia, 240 chương trình tăng tốc khởi nghiệp,... Hơn nữa, quốc đảo này dẫn đầu ASEAN trong việc thu hút mức đầu tư công nghệ cao nhất.

Ảnh: Asean briefing

Singapore đang đầu tư mạnh mẽ vào các lĩnh vực như DeepTech (công nghệ sâu), công nghệ y tế, công nghệ sạch và các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI). Tuy nhiên, lĩnh vực công nghệ quan trọng nhất của nước này vẫn là công nghệ tài chính (fintech). Ngành công nghệ tài chính đang phát triển các giải pháp và dịch vụ thanh toán số tiên tiến, sử dụng các công nghệ mới nổi như blockchain để bảo đảm an toàn cho ngành.

Gần đây, Singapore đang đối mặt với những thách thức về nguồn vốn do căng thẳng địa chính trị, các vấn đề kinh tế toàn cầu và sự thay đổi trong ưu tiên của nhà đầu tư. Dù vậy, việc tập trung vào công nghệ xanh có thể giúp thu hút thêm nguồn vốn cho quốc gia này.

Malaysia

Startup Genome nhấn mạnh nền kinh tế số và hệ sinh thái khởi nghiệp công nghệ đang phát triển mạnh mẽ ở Malaysia. Quốc gia này có các chính sách như Lộ trình hệ sinh thái khởi nghiệp Malaysia 2021–2030 nhằm khuyến khích sự ra đời của các doanh nghiệp thế hệ mới. Cổng thông tin MYStartup thúc đẩy sự hợp tác giữa các bên liên quan và cung cấp một nền tảng toàn diện cho những người muốn thành lập công ty công nghệ.

Ảnh: monash.edu.my

Malaysia đang phát triển mạnh mẽ lĩnh vực công nghệ dữ liệu lớn (big data), với cam kết đầu tư 2,2 tỷ USD của Microsoft để xây dựng trung tâm dữ liệu trong vòng 5 năm tới và khoản đầu tư 5,38 tỷ USD của AWS đến năm 2037.

Khi số lượng người dùng Internet tăng lên 96,8% dân số, nhu cầu về thu thập dữ liệu bền vững cũng tăng theo. Do đó, quốc gia này đang sử dụng các sáng kiến xanh để thiết lập các trung tâm dữ liệu thân thiện với môi trường và tiết kiệm năng lượng.

Malaysia sở hữu nguồn nhân tài công nghệ dồi dào, sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ dành cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng như các startup, cùng với một trung tâm công nghệ mạnh mẽ mang tên Cyberjaya để duy trì sự phát triển và tính cạnh tranh của ngành. Tuy nhiên, hệ sinh thái này vẫn đang phải đối mặt với những thách thức về bảo vệ dữ liệu, tình trạng thiếu hụt lao động và căng thẳng địa chính trị trong khu vực.

Triển vọng cho hệ sinh thái công nghệ tổng thể của Đông Nam Á

Để trở thành một trong những trung tâm công nghệ hàng đầu tại Đông Nam Á, các quốc gia cần đầu tư nhiều hơn, thu hút vốn đầu tư mạo hiểm (VC), cập nhật khung pháp lý và cải thiện chương trình giáo dục để đào tạo các chuyên gia công nghệ. Mỗi quốc gia đều phải đối mặt với những vấn đề như khủng bố, bất ổn kinh tế, biến động chính trị, biến đổi khí hậu và căng thẳng quân sự. Tuy nhiên, những thách thức này không nên kìm hãm sự phát triển của họ.

Thay vào đó, mỗi trung tâm công nghệ ở ASEAN cần tìm cách hợp tác với các đối tác và bổ trợ lẫn nhau. Điều này sẽ giúp thúc đẩy quá trình chuyển đổi số của các trung tâm tiến xa hơn và mang lại sự thịnh vượng cho toàn khu vực./.