Cơ hội vàng cho thị trường tài sản số Việt Nam

Hoàn thiện khung pháp lý cho tài sản số không chỉ bảo đảm quản lý hiệu quả và bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư, mà còn tạo điều kiện thu hút dòng vốn quốc tế, xây dựng nền tảng cho hệ sinh thái tài sản số bền vững, góp phần thúc đẩy một nền kinh tế số minh bạch và phát triển.

Hoa Kỳ: Tài sản số bước vào “trục chính” của hệ thống tài chính

Tháng 7/2025 đánh dấu bước ngoặt lớn khi Hoa Kỳ chính thức ban hành Đạo luật GENIUS là khung pháp lý toàn diện đầu tiên dành riêng cho tiền điện tử ổn định giá (stablecoin). Theo đó, mọi tổ chức phát hành stablecoin bắt buộc phải duy trì 100% dự trữ dưới dạng tiền mặt hoặc trái phiếu kho bạc ngắn hạn, công khai đầy đủ thông tin về tài sản bảo đảm và chịu sự kiểm toán định kỳ từ bên thứ ba độc lập.

Chỉ những tổ chức tài chính được cấp phép liên bang – bao gồm ngân hàng hoặc định chế phi ngân hàng đáp ứng điều kiện nghiêm ngặt mới có quyền phát hành stablecoin. Luật cũng xác lập quyền ưu tiên của người sở hữu trong trường hợp tổ chức phát hành mất khả năng thanh toán, đồng thời yêu cầu tuân thủ chặt chẽ các quy định về phòng chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố và an ninh mạng.

Song song với GENIUS, Hoa Kỳ giới thiệu dự thảo Đạo luật CLARITY về thị trường tài sản số. Dự thảo này phân định rõ token nào là chứng khoán (thuộc thẩm quyền Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch – SEC) và token nào là hàng hóa (thuộc thẩm quyền Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai – CFTC), qua đó chấm dứt tình trạng “giằng co thẩm quyền” kéo dài nhiều năm giữa các cơ quan quản lý.

Không dừng ở khuôn khổ pháp lý, Washington còn thúc đẩy tích hợp sâu tài sản số vào hạ tầng tài chính quốc gia. Stablecoin và các loại token đủ điều kiện sẽ được kết nối với mạng thanh toán bù trừ tự động (ACH), hệ thống phát hành và xử lý thẻ của các tổ chức thanh toán lớn, cũng như nền tảng thanh toán tức thời FedNow do Cục Dự trữ Liên bang vận hành. Đây là lần đầu tiên, tài sản số được xem là một cấu phần chính thức của hạ tầng thanh toán Hoa Kỳ, thay vì tồn tại như một lớp công nghệ song song hoặc “ngoại vi” như trước.

Bước đi này không chỉ mở đường cho các giao dịch tài sản số trở nên an toàn, minh bạch và được bảo vệ pháp lý tương đương các công cụ tài chính truyền thống, mà còn tạo tiền đề để Hoa Kỳ giữ vị thế dẫn đầu trong cuộc đua toàn cầu về số hóa tiền tệ và tái cấu trúc hệ thống thanh toán quốc tế.

Tháng 7/2025 đánh dấu bước ngoặt lớn khi Hoa Kỳ chính thức ban hành Đạo luật GENIUS là khung pháp lý toàn diện đầu tiên dành riêng cho tiền điện tử ổn định giá (stablecoin).

Việt Nam: Hoàn thiện khung pháp lý cho tài sản số

Tháng 6/2025, Quốc hội Việt Nam thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, lần đầu tiên đưa tài sản số vào hệ thống pháp luật. Luật phân định rõ hai nhóm: “tài sản mã hóa” (ứng dụng blockchain) và “tài sản ảo” (có giá trị trao đổi nhưng không dựa trên blockchain). Cả hai nhóm đều được công nhận là tài sản hợp pháp, được phép sở hữu, chuyển nhượng, thừa kế hoặc tặng cho theo Bộ luật Dân sự.

Động thái này đặc biệt có ý nghĩa khi Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có tỷ lệ chấp nhận crypto cao nhất thế giới. Năm 2024, khoảng 21 triệu người Việt, tương đương 21% dân số từng sở hữu hoặc giao dịch tiền mã hóa, vượt xa số lượng tài khoản chứng khoán đang hoạt động.

Không chỉ dừng ở việc “công nhận”, Chính phủ còn xây dựng hệ thống nghị định và thông tư hướng dẫn, đồng thời triển khai chương trình thí điểm cấp phép sàn giao dịch với yêu cầu vốn tối thiểu 10.000 tỷ đồng và quy định về tỷ lệ sở hữu tổ chức. Cách tiếp cận này vừa thận trọng vừa chiến lược, giúp sàng lọc các đơn vị có năng lực tài chính và công nghệ thực sự.

Công tác quản lý được thiết kế theo mô hình đa ngành, huy động sự phối hợp của Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công an và Bộ Khoa học & Công nghệ. Mục tiêu không chỉ là bảo đảm an toàn tài chính và chống rửa tiền, mà còn bảo vệ người tiêu dùng và thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

Việt Nam đang chủ động xây dựng khung pháp lý cho tài sản số trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế nhưng không sao chép rập khuôn, mà linh hoạt chọn lọc các mô hình phù hợp với thực tế thị trường trong nước. Tiêu biểu như yêu cầu dự trữ đầy đủ cho stablecoin theo Đạo luật GENIUS, hay chiến lược sandbox cấp phép thử nghiệm với rào cản cao đang được áp dụng cho thị trường mới nổi.

Luật mới không chỉ bảo vệ quyền lợi người dân trước các rủi ro như lừa đảo, sập sàn hay mất khóa ví, mà còn tạo điều kiện cho ngân hàng, quỹ đầu tư, fintech phát triển các sản phẩm số như ví lưu trữ stablecoin, token hóa tài sản, hay dịch vụ lưu ký với chuẩn pháp lý và bảo mật rõ ràng.

 Nhờ đó, Việt Nam có cơ hội nâng hạng tuân thủ FATF, thu hút vốn quốc tế, đồng thời củng cố nền tảng cho hệ sinh thái tài sản số bền vững. Với lợi thế dân số trẻ, am hiểu công nghệ và tỷ lệ sử dụng crypto cao, Việt Nam đang trở thành điểm đến tiềm năng cho các sàn giao dịch, dự án blockchain, R&D, cũng như tạo điều kiện để các startup Việt từng “ra nước ngoài” vì rào cản pháp lý có thể quay về, mang lại nguồn thu, việc làm và năng lực nội địa.

Sự kết hợp giữa chính sách minh bạch, công nghệ tiên tiến và thị trường năng động được kỳ vọng sẽ đưa Việt Nam trở thành trung tâm tài chính số của Đông Nam Á, vừa quản lý rủi ro, vừa thúc đẩy đổi mới và phát triển dài hạn.