Đà Nẵng: Hành trình bền bỉ xây dựng đô thị thông minh lấy con người làm trung tâm

Đà Nẵng được xem là một trong những địa phương đi đầu, kiên trì và bài bản trong hành trình xây dựng thành phố thông minh, từng bước khẳng định vị thế "thành phố đáng sống" dựa trên nền tảng công nghệ, dữ liệu và sự đồng hành của người dân, doanh nghiệp.

Một góc thành phố Đà Nẵng - Ảnh: VGP/Nhật Anh.

Chia sẻ kinh nghiệm xây dựng thành phố thông minh tại Đà Nẵng, ông Trần Chí Cường, Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng khẳng định, triển khai xây dựng đô thị thông minh là xu hướng chung của thế giới và đã sớm được Thành ủy, UBND Thành phố nhận thức, xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt, gắn liền với quy hoạch, định hướng phát triển bền vững của Thành phố.

Từ chính quyền điện tử đến đô thị thông minh

Theo ông Trần Chí Cường, hành trình xây dựng thành phố thông minh của Đà Nẵng không phải là bước đi ngắn hạn mà được khởi đầu từ rất sớm. Ngay từ năm 2010, Thành phố đã ban hành Kiến trúc Chính quyền điện tử, đến năm 2014, Hệ thống thông tin Chính quyền điện tử chính thức được đưa vào vận hành. Cũng trong giai đoạn này, Đà Nẵng bắt đầu thí điểm nhiều ứng dụng, dịch vụ thông minh trong các lĩnh vực thiết yếu như giao thông, môi trường, y tế, giáo dục, an toàn thực phẩm…, đặt những viên gạch đầu tiên cho mô hình đô thị thông minh.

Trên cơ sở kế thừa hạ tầng, nền tảng và kinh nghiệm tích lũy, năm 2018, Đà Nẵng ban hành Kiến trúc thành phố thông minh với 6 trụ cột, 16 lĩnh vực ưu tiên. Đồng thời chính thức triển khai Đề án xây dựng thành phố thông minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Đề án xác định rõ nhiệm vụ, giải pháp, lộ trình và 53 chương trình, dự án ưu tiên nhằm tập trung nguồn lực triển khai đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm.

Theo lãnh đạo UBND Thành phố, thành công bước đầu của Đà Nẵng trong xây dựng đô thị thông minh đến từ nhiều yếu tố mang tính nền tảng. Trước hết, chủ trương phát triển thành phố thông minh được đưa vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố, qua đó huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân. Quan điểm xuyên suốt được xác định rõ, người đứng đầu chịu trách nhiệm về kết quả triển khai; người dân và doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể của quá trình phát triển. Cùng với đó, công tác giám sát, đánh giá được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc.

Thành phố kiên trì triển khai Kiến trúc thành phố thông minh làm "xương sống", bảo đảm các hệ thống được đầu tư có lộ trình, đồng bộ, liên thông, gắn chặt với quá trình chuyển đổi số. Hàng loạt kế hoạch chuyên ngành được ban hành như phát triển hạ tầng dữ liệu, quy chế kết nối chia sẻ dữ liệu, danh mục dữ liệu dùng chung, dữ liệu mở…, cùng với kế hoạch hành động hằng năm.

Trung tâm giám sát, điều hành thành phố thông minh IOC Đà Nẵng - Ảnh: VGP/Nhật Anh.

"Hạ tầng đi trước, mở đường"

Đặc biệt, với phương châm "hạ tầng đi trước, mở đường", Đà Nẵng tập trung đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại, đồng bộ; đồng thời chủ động xây dựng và hoàn thiện các khu công nghệ thông tin tập trung nhằm thu hút nhà đầu tư chiến lược trong các lĩnh vực vi mạch bán dẫn, AI, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Đến nay, Thành phố đã có 3 khu CNTT tập trung được Thủ tướng Chính phủ công nhận và đang tiếp tục xúc tiến nhiều dự án quy mô lớn do các tập đoàn Viettel, VNPT đầu tư.

Song song với hạ tầng, Đà Nẵng sớm nhận diện dữ liệu là "tài nguyên cốt lõi, huyết mạch của thành phố thông minh". Thành phố chú trọng xây dựng các cơ sở dữ liệu nền, dùng chung và chuyên ngành như dữ liệu cán bộ, công chức, đất đai, đăng ký doanh nghiệp… Các dữ liệu được kết nối, chia sẻ thông qua nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu (LGSP), đồng thời đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia, phục vụ hiệu quả giải quyết thủ tục hành chính và điều hành chuyên ngành.

Đến nay, Đà Nẵng đã hình thành hệ thống dữ liệu không gian đô thị trên nền GIS, kho kết quả thủ tục hành chính số, cung cấp hơn 1.500 bộ dữ liệu mở trên Cổng Dữ liệu thành phố, tạo điều kiện để người dân, doanh nghiệp tra cứu, khai thác, sáng tạo giá trị mới.

Trung tâm IOC – "bộ não số" của Thành phố

Thành phố đã chủ động, tập trung, ưu tiên triển khai các nền tảng số dùng chung, đặc biệt là các ứng dụng thông minh như nền tảng Chính quyền số, nền tảng hành trình số, Nền tảng truy xuất nguồn gốc thực phẩm, ứng dụng đa dịch vụ, tiện ích Da Nang SmartCity…

Một trong những điểm nhấn nổi bật là việc xây dựng và vận hành Trung tâm giám sát và điều hành thông minh (IOC). Ông Nguyễn Văn Quốc, Giám đốc trung tâm IOC Đà Nẵng cho biết, với 1 IOC cấp thành phố, các IOC cấp phường, xã và IOC chuyên ngành, hệ thống hiện cung cấp hơn 22 nhóm dịch vụ, 65 bài toán phân tích và 180 dịch vụ giám sát. IOC giúp chuyển dịch phương thức quản lý, điều hành từ truyền thống sang môi trường số, dựa trên dữ liệu thời gian thực.

Gần đây, Đà Nẵng còn triển khai IOC để theo dõi, giám sát KPI thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW; ứng dụng công nghệ số trong phòng, chống thiên tai thông qua hệ thống camera, trạm đo mưa, đo ngập, bản đồ cứu trợ…, góp phần nâng cao hiệu quả chỉ đạo, điều hành và bảo vệ an toàn cho người dân.

TP. Đà Nẵng đã được xướng tên xuất sắc nhất tại Giải thưởng Thành phố thông minh Việt Nam 2025. Đây là lần thứ 6 liên tiếp Đà Nẵng nhận được Giải thưởng này.

Đô thị thông minh lấy con người làm trung tâm

Những nỗ lực bền bỉ đã mang lại sự ghi nhận rộng rãi trong nước và quốc tế. Đà Nẵng liên tiếp giành Giải thưởng Thành phố thông minh Việt Nam 6 năm liền (2020–2025), Giải thưởng ASOCIO Smart City 2019 của Tổ chức công nghiệp điện toán Châu Á - Châu Đại Dương, Giải thưởng Thành phố thông minh Seoul 2023 ở hạng mục lấy con người làm trung tâm…

Đặc biệt, tại lễ công bố và trao Giải thưởng Thành phố thông minh Việt Nam 2025, Đà Nẵng được vinh danh ở các lĩnh vực quản trị – điều hành thông minh, môi trường xanh – phát triển bền vững, hấp dẫn khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và được trao giải thưởng cao nhất dành cho đơn vị xuất sắc trong xây dựng đô thị thông minh.

Điểm nhấn của giải thưởng năm nay là hạng mục "Đô thị đáng sống" do người dân cả nước bình chọn. Với gần 164.000 lượt bình chọn, chiếm gần 70% tổng số phiếu, Đà Nẵng cho thấy sự đồng thuận và niềm tin mạnh mẽ của người dân đối với chất lượng sống và định hướng phát triển của Thành phố.

Phó Chủ tịch UBND Thành phố Trần Chí Cường cho biết, kết quả giai đoạn 2018–2025 mới chỉ là bước khởi đầu. Đà Nẵng đang chuẩn bị ban hành Đề án chuyển đổi số, xây dựng thành phố thông minh giai đoạn 2026–2030, định hướng đến năm 2035.

Ngoài ra, thực hiện nhiệm vụ Thủ tướng Chính phủ giao, thành phố Đà Nẵng là một trong hai địa phương được giao thí điểm xây dựng "bản sao số", với mục tiêu mở ra một phiên bản số của Đà Nẵng để người dân, du khách và nhà đầu tư trong nước và quốc tế nhìn thấy, hiểu rõ và tin tưởng Đà Nẵng trước khi đến, đầu tư và khởi nghiệp tại Đà Nẵng.

Có thể thấy với tầm nhìn dài hạn, sự quyết liệt của lãnh đạo, sự đồng hành của doanh nghiệp và người dân, Đà Nẵng đang từng bước khẳng định mô hình đô thị thông minh lấy con người làm trung tâm, nơi công nghệ không chỉ hiện đại, mà còn phục vụ hạnh phúc, chất lượng sống và sự phát triển bền vững của Thành phố.