Dấu ấn Nhân tài Đất Việt: Chống Lừa Đảo - Lá chắn số cho cộng đồng Việt

Trong bối cảnh các hình thức lừa đảo trực tuyến ngày càng tinh vi, dự án Chống Lừa Đảo do chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) sáng lập đã trở thành một điểm sáng trong nỗ lực bảo vệ người dùng Internet tại Việt Nam và trên toàn cầu. Được vinh danh tại Giải thưởng Nhân tài Đất Việt 2023, dự án không chỉ là một công cụ công nghệ mà còn là biểu tượng của sự cống hiến và trách nhiệm xã hội.

Ra đời từ cuối năm 2020, Chống Lừa Đảo hoạt động theo mô hình phi lợi nhuận, cung cấp các công cụ cảnh báo và kiểm tra liên kết độc hại thông qua website, tiện ích trình duyệt, Zalo Mini App và hệ thống API cho doanh nghiệp. Tính đến nay, dự án đã hỗ trợ hàng triệu người dùng Việt Nam và góp phần bảo vệ hàng trăm triệu người dùng toàn cầu mỗi ngày.

Dự án cũng được vinh danh tại các giải thưởng lớn như Make in Vietnam 2022 và Nhân tài Đất Việt 2023.

Nhóm tác giả Chống lừa đảo được vinh danh tại Giải thưởng Nhân tài Đất Việt 2023 “Cống hiến vì Cộng đồng”. 

Khát vọng mở rộng cộng đồng an toàn số 

Một trong những bước tiến nổi bật của dự án là công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) nhận diện liên kết lừa đảo, ra mắt vào tháng 4/2025. Người dùng có thể truy cập vào website, nhập link nghi ngờ để hệ thống phân tích qua cơ sở dữ liệu nội bộ và các nguồn khác.

Công cụ hoạt động theo hai chế độ:

• AI thời gian thực: chạy ngay trên trình duyệt của người dùng để phân tích đặc điểm và đưa ra dự đoán rủi ro.

• AI Agent: tự động phân tích link để xác định độ an toàn.

Công cụ còn tích hợp thêm chatbot hỗ trợ giúp nạn nhân phản ánh, kiểm tra link và nhận “mẹo tự bảo vệ”. Ngoài website, công cụ còn tồn tại dưới dạng extension trình duyệt, và Zalo Mini App để cảnh báo khi truy cập trang web giả mạo hoặc chứa nội dung độc hại.

Điểm nổi bật là API của dự án đã được Twitter tích hợp từ giữa tháng 8 năm 2022. Những link nằm trong "danh sách đen" sẽ bị chặn không cho đăng tweet hoặc gửi trong tin nhắn Direct Message, đồng thời hiển thị cảnh báo cho người dùng.

Trước đó, API cũng đã được tích hợp vào hai trình duyệt lớn là Microsoft Edge và Opera. Người dùng truy cập các link xấu sẽ được ngăn chặn hoặc cảnh báo tự động; với Chrome, dự án cung cấp một extension để hỗ trợ người dùng.

Theo báo cáo, danh sách đen chứa hơn 300.000 tên miền độc hại, trong đó khoảng 70% dùng để lừa tiền, 20% chiếm đoạt thông tin, còn lại là mã độc, nội dung xấu, đánh bạc, mạo danh…

Gần đây, nhóm của chuyên gia Hiếu PC tiếp tục mở rộng hợp tác với nhiều tổ chức và nền tảng khác, trong đó có Google Chrome, tình duyệt Brave, Firefox và Zalo, đưa giải pháp Việt Nam ra thế giới.

Dự án Chống Lừa Đảo còn được ghi nhận là thành viên hỗ trợ của Global Anti-Scam Alliance (GASA), và đã định vị hợp tác với Thư viện Pháp luật để triển khai các chương trình bảo vệ người dùng trước lừa đảo trực tuyến.

Chia sẻ với PV Tin học và Đời sống, Hiếu PC cho biết anh và cộng sự định hướng phát triển Chống Lừa Đảo theo mô hình tổ chức phi lợi nhuận, với sứ mệnh trở thành “lá chắn” bảo vệ người dùng Internet Việt Nam.

“Trong 3 đến 5 năm tới, tôi muốn nhìn thấy Chống Lừa Đảo trở thành một tổ chức phi lợi nhuận hàng đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực bảo vệ người dùng Internet. Chúng tôi sẽ tiếp tục mở rộng hợp tác với các nền tảng lớn - từ trình duyệt, mạng xã hội, DNS, phần mềm diệt virus - để bảo vệ người dùng Internet một cách toàn diện.

Tôi cũng đặt mục tiêu duy trì sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng, đồng thời phát triển nhiều mô hình API tích hợp đa dạng cho doanh nghiệp. Nhờ vậy, các tổ chức có thể chủ động bảo vệ khách hàng của mình trước rủi ro lừa đảo trực tuyến, với chi phí hợp lý và hiệu quả” - Hiếu PC chia sẻ.

Lan toả giá trị cộng đồng

Không chỉ hoạt động trong nước, Hiếu PC còn đại diện Việt Nam tham gia nhiều hội nghị quốc tế về an ninh mạng như GISEC tại Dubai, InterCOP tại Pháp, và các chương trình hợp tác với Liên Hợp Quốc.

Tháng 5/2022, Apple chính thức vinh danh Hiếu PC trong danh sách các chuyên gia bảo mật đã phát hiện lỗ hổng trên máy chủ web của hãng. Mặc dù Apple không công bố chi tiết vấn đề, chỉ mô tả là “vấn đề bảo mật tiềm ẩn”. Anh đánh giá tuy lỗi không quá nghiêm trọng, nhưng với hệ thống quy mô lớn như Apple, một bug nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đến hàng tỷ người nếu bị khai thác và Apple đã kịp thời vá lỗi.

Ngoài Apple, Hiếu PC cũng từng phát hiện lỗi bảo mật trên hệ thống của Verizon và Microsoft, góp phần giúp các tập đoàn công nghệ lớn vá lỗi kịp thời.

Không chỉ tập trung phát triển sản phẩm, Hiếu PC còn tích cực tham gia các chương trình cộng đồng. Anh là một trong những gương mặt của “Bình dân học vụ số”, cùng các chuyên gia công nghệ và game thủ Chim Sẻ Đi Nắng, nhằm đào tạo kỹ năng công nghệ cho thanh niên khuyết tật, mở ra cơ hội nghề nghiệp mới.

“Mục tiêu của chương trình là phổ cập kiến thức công nghệ, từ đó mở ra cơ hội nghề nghiệp, tăng cường năng lực số cho cộng đồng thanh niên khuyết tật - một nhóm đối tượng rất cần hỗ trợ và phát triển trong xã hội hiện đại” - Hiếu PC cho biết.

Song song với hoạt động chuyên môn, Hiếu PC đặc biệt quan tâm đến cộng đồng.

Ngoài ra, Hiếu PC thường xuyên chia sẻ kỹ năng nhận diện lừa đảo trong các sự kiện và truyền thông đại chúng. Gần đây, anh “mách nước” mẹo đơn giản phát hiện deepfake video call bằng cách yêu cầu người gọi “nhe răng”, hay cảnh báo chiêu giả mạo cập nhật thông tin hành chính để chiếm đoạt dữ liệu cá nhân.

Với người dùng, Hiếu PC khuyến cáo hãy luôn thận trọng với các link không rõ nguồn gốc, hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng xã hội, sử dụng các công cụ như AI của Chống Lừa Đảo và cảnh báo trước khi truy cập hoặc chia sẻ/báo cáo link nguy hiểm đến Chống Lừa Đảo sớm nhất để có thể góp phần bảo vệ chính mình và mọi người xung quanh bạn.