Đô thị thông minh: Hà Nội tăng tốc chuyển đổi, tạo đột phá phát triển

Với mục tiêu đưa Thủ đô trở thành một trong những đô thị thông minh hàng đầu khu vực và thế giới,

Kế hoạch đầy tham vọng này không chỉ là kim chỉ nam cho các cấp, các ngành mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ về quyết tâm của thành phố trong việc tận dụng công nghệ để nâng cao chất lượng cuộc sống, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và kiến tạo một tương lai bền vững.

Động lực từ dữ liệu và con người 

Hạt nhân của chiến lược phát triển đô thị thông minh của Hà Nội là lấy người dân làm trung tâm. Mọi hoạt động phát triển đều hướng tới mục tiêu tối ưu hóa các dịch vụ, tiện ích và cải thiện chất lượng sống. Điều này được thể hiện rõ nét qua việc thành phố đặt trọng tâm vào việc xây dựng một nền tảng quản lý, điều hành dựa trên dữ liệu. Hà Nội hướng tới trở thành thành phố tiên phong trong việc ứng dụng công nghệ số và phân tích dữ liệu trong mọi hoạt động của cơ quan nhà nước và các lĩnh vực kinh tế - xã hội.

Bên cạnh yếu tố con người, dữ liệu được xác định là tài nguyên cốt lõi. Việc phát triển và vận hành đô thị thông minh phải dựa trên nguồn tài nguyên này, đồng thời bảo đảm an toàn, an ninh thông tin và tương tác. Điều này không chỉ giúp quản lý thành phố hiệu quả hơn mà còn tạo ra một môi trường mở, minh bạch để người dân và doanh nghiệp cùng tham gia vào quá trình phát triển. Tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân dự kiến đạt 8.5% vào năm 2025 là minh chứng cho thấy sự phát triển kinh tế song hành cùng quá trình chuyển đổi số, tạo đà cho tốc độ tăng trưởng hai con số trong những năm tiếp theo.

Hà Nội đã chính thức ban hành Kế hoạch hành động triển khai các nhiệm vụ, giải pháp phát triển đô thị thông minh đến năm 2030.

Nền tảng hạ tầng kỹ thuật và thể chế 

Để hiện thực hóa tầm nhìn này, Hà Nội đang tập trung xây dựng một nền tảng vững chắc bao gồm cả hạ tầng kỹ thuật và thể chế.

Về hạ tầng kỹ thuật, thành phố tập trung phát triển các ứng dụng và dịch vụ cốt lõi, bao gồm:

Giao thông thông minh: Kế hoạch bao gồm nhiều giải pháp đột phá, từ hệ thống điều khiển tín hiệu giao thông thích ứng, hệ thống giám sát và phân tích lưu lượng giao thông, cho đến hệ thống thu phí điện tử không dừng. Đặc biệt, việc đầu tư vào hạ tầng cho phương tiện giao thông xanh như trạm sạc điện, trạm cấp năng lượng thể hiện tầm nhìn dài hạn của thành phố về một hệ sinh thái giao thông bền vững.

Năng lượng thông minh: Hà Nội sẽ xây dựng lưới điện thông minh (smart grid) có khả năng giám sát, quản lý phụ tải và tích hợp các nguồn năng lượng tái tạo. Đồng thời, hệ thống chiếu sáng công cộng thông minh sẽ sử dụng các thiết bị tiết kiệm năng lượng, được trang bị cảm biến để tự động điều chỉnh độ sáng, góp phần tiết kiệm chi phí và bảo vệ môi trường.

Cấp, thoát nước thông minh: Việc ứng dụng các hệ thống cảm biến để giám sát chất lượng, áp suất, lưu lượng nước sẽ giúp phát hiện rò rỉ và thất thoát nước một cách nhanh chóng. Hơn nữa, hệ thống cảnh báo ngập lụt và điều phối vận hành thoát nước sẽ góp phần giảm thiểu thiệt hại do thiên tai, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu.

Quản lý chất thải rắn thông minh: Thành phố sẽ áp dụng các hệ thống giám sát thu gom, vận chuyển và tối ưu hóa lộ trình. Điều này không chỉ giúp cải thiện hiệu quả công tác vệ sinh môi trường mà còn hướng đến các công nghệ xử lý rác thải tiên tiến để thu hồi năng lượng.

Song song với việc hoàn thiện hạ tầng, việc hoàn thiện thể chế được xem là một lợi thế cạnh tranh then chốt. Hà Nội sẽ khẩn trương rà soát, điều chỉnh hoặc xây dựng chiến lược phát triển đô thị thông minh gắn liền với hiện đại hóa hạ tầng và xây dựng nền tảng chính quyền đô thị số. Một trong những điểm nhấn của kế hoạch là việc áp dụng cơ chế thí điểm có kiểm soát (Regulatory Sandbox). Cơ chế này cho phép thử nghiệm các công nghệ, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới liên quan đến đô thị thông minh mà pháp luật hiện hành chưa có quy định. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, nhà khoa học và các bên liên quan để sáng tạo và đổi mới, thúc đẩy sự phát triển của công nghiệp công nghệ số.

Tầm nhìn và sứ mệnh 

Tầm nhìn của Hà Nội không chỉ dừng lại ở việc xây dựng một thành phố hiện đại. Kế hoạch hướng đến việc đưa Thủ đô trở thành một trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ của cả nước, hội nhập quốc tế sâu rộng và có vị thế trong các đô thị thông minh trong khu vực. Điều này đòi hỏi một sự đồng lòng và hợp lực từ các cấp, các ngành và toàn xã hội.

Các cấp ngành được yêu cầu khẩn trương hoàn thiện thể chế, đưa thể chế thành một lợi thế cạnh tranh. Đồng thời, thành phố sẽ tập trung vào việc thu hút và trọng dụng nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Việc huy động và điều phối nguồn lực, kêu gọi đầu tư trong và ngoài nước cũng là một nhiệm vụ trọng tâm để bảo đảm nguồn lực tài chính cho các dự án lớn.

Đặc biệt, kế hoạch khuyến khích sự chủ động của chính quyền cấp xã trong việc nghiên cứu và triển khai thí điểm các khu đô thị, tòa nhà thông minh. Việc ứng dụng các công nghệ như Mô hình thông tin công trình (BIM), Mô hình thông tin thành phố (CIM), Hệ thống thông tin địa lý (GIS) kết hợp Trí tuệ nhân tạo (GEOAI) và Internet vạn vật (IoT) sẽ giúp hình thành bản sao số của khu đô thị, tạo tiền đề cho việc quản lý và vận hành thông minh hơn.

Việc Hà Nội ban hành Kế hoạch hành động phát triển đô thị thông minh đến năm 2030 là một bước đi chiến lược, thể hiện tầm nhìn và quyết tâm lớn của thành phố. Kế hoạch không chỉ vạch ra lộ trình rõ ràng mà còn nhấn mạnh sự cần thiết của việc kết hợp giữa công nghệ, con người và thể chế để tạo ra một môi trường sống tốt đẹp hơn. Với những bước đi này, Hà Nội đang từng bước khẳng định vị thế của mình, không chỉ là trung tâm chính trị, văn hóa mà còn là một đô thị thông minh, năng động và bền vững.