XHTTOnline: Trong thời đại kinh tế tri thức, các nhà khoa học máy tính trên thế giới ngày càng quan tâm tới việc viết ra các phần mềm hỗ trợ quá trình tư duy, hệ thống ý tưởng sáng tạo của con người. FreeMind là ứng dụng tuyệt vời trong lĩnh vực này, giúp chúng ta giải quyết công việc dễ dàng, đồng thời cũng là một giải pháp khả thi cho vấn đề bản quyền phần mềm ứng dụng tại Việt Nam! Tư duy có sử dụng phần mềm hỗ trợ được coi là phong cách tư duy hiện đại, một kỹ năng sử dụng bộ não rất mới mẻ. Nó dựa trên nguyên tắc sử dụng kỹ thuật hình họa, một dạng sơ đồ, kết hợp giữa từ ngữ, hình ảnh, đường nét, màu sắc phù hợp, tương thích với cấu trúc, hoạt động và chức năng của bộ não. Cơ sở của kỹ thuật đó là khả năng tưởng tượng và tìm thấy các mối liên hệ bên trong giữa các sự kiện, con người, đối tượng khác nhau rồi kết nối chúng lại với nhau như chúng tồn tại trong thực tế cuộc sống.
FreeMind là phần mềm mã nguồn mở được viết và chạy trên nền Java. Nó hỗ trợ phương pháp nhận thức và trình bày vấn đề trên một bình diện phẳng dựa vào những mối liên hệ có tính logic giữa các yếu tố cấu thành, nhờ đó giúp chúng ta giải quyết mọi vấn đề trong công việc một cách đồng bộ, toàn diện và hiệu quả hơn rất nhiều so với những phương pháp thông thường. sử dụng
FreeMind, người dùng sẽ hình thành cách ghi chép và suy nghĩ tổng thể cũng như chi tiết, nâng cao sức mạnh tư duy, tạo ra những đột phá trong suy nghĩ. Giúp bộ não ghi chép các sự kiện một cách hệ thống.
Đặc điểm chính của FreeMind Tổng quan và sâu sắc: FreeMind cung cấp cái nhìn tổng quan nhưng sâu sắc trong mọi khía cạnh trong từng vấn đề giúp bạn dễ dàng nhìn ra mối liên hệ và cách giải quyết các khúc mắc nảy sinh một cách dễ dàng.
Tính gợi nhớ: Một đặc điểm khi sử dụng công cụ này là câu từ ngắn gọn, chủ yếu là các từ khóa, do vậy nó giúp ta gợi nhớ vấn đề từ những “đinh” của bài. Khi thông tin được gợi ra, FreeMind giúp tổ chức thông tin theo một hình thức mà dễ dàng được xuất hiện và ghi nhớ.
Tính sáng tạo: FreeMindgiúp bạn giải phóng phương thức ghi chép cổ điển theo dòng, để cho phép các ý tưởng mới được hình thành nhanh chóng theo luồng tư duy.
Lập kế hoạch: Khi bạn cần lập kế hoạch, FreeMind giúp bạn có được tất cả các thông tin liên quan vào một nơi và tổ chức nó một cách thật đơn giản, từ việc viết một bức thư cho đến dàn dựng kịch bản, hệ thống một cuốn sách, hoặc lập kế hoạch cho một cuộc họp, một ngày nghỉ…
Thuyết trình: Khi thuyết trình một vấn đề nào đó, nếu ta chuẩn bị tốt sơ đồ tư duy bằng FreeMinhd, nó giúp ta tổ chức các ý kiến hợp lý, dễ hiểu đồng thời giúp ta trình bày mả không cần phải nhìn vào phiên bản dày đặc chữ. Do đó, FreeMind thích hợp với học sinh, sinh viên khi cần sơ đồ hóa bài giảng hoặc đề tài nghiên cứu, đồng thời rất có ích trong việc ôn lại bài cũ, bởi lẽ nó vừa tạo ra sự sáng tạo trong cách ghi bài, dễ dàng nhận thấy những ý quan trọng, lại vừa tạo ra một cái nhìn hệ thống về tất cả những kiến thức đã học. Lãnh đạo một tổ chức có thể tận dụng phần mềm này để phác thảo kế hoạch. Thậm chí, người nội trợ cũng có thể dùng nó để sắp xếp công việc gia đình theo ngày, tuần, tháng... Nó giúp cho một marketer lên kế hoạch marketing một cách hệ thống và khoa học, có cái nhìn tổng thể về chương trình, nắm rõ từng chi tiết công việc, quản lý tiến độ thực hiện và kiểm tra kết quả đạt được…
 |
| Hình 1: Tư duy hiệu quả, làm việc năng suất, sản phẩm chất lượng cao… là mục tiêu hướng tới của FreeMind. |
Nguyên tắc chung khi bạn sử dụng FreeMind: Chủ đề chính sẽ được đặt ở gốc của sơ đồ cùng biểu tượng liên quan như: khuôn mặt, ngôi nhà, đồng tiền, cuốn sách, cừa hàng, logo công ty, mũi tên v.v. Từ hình vẽ trung tâm, bạn vẽ tiếp các nhánh chính thể hiện những mối quan hệ chủ yếu, cơ bản nhất quyết định khả năng thành công của công việc đó. Từ các nhánh chính, bạn phải suy nghĩ, tìm kiếm, tưởng tượng các nhánh phụ thể hiện các mối liên hệ có thật với nhánh chính. Từ các nhánh phụ này lại tiếp tục xác định những nhánh phụ khác ở cấp độ nhỏ hơn, cứ như vậy cho tới khi không tìm thấy mối liên hệ trực tiếp nào nữa. Kết thúc, trước mắt bạn sẽ là một sơ đồ hệ thống rõ ràng, mạch lạc về chủ đề.
 |
| Hình 2: Sơ đồ tài liệu được tạo bằng FreeMind |
Một vài lưu ý khi lập sơ đồ: - sử dụng những từ có sức gợi cao cùng những hình ảnh cần thiết. - Tạo cho trung tâm một hình ảnh rõ ràng và “mạnh” miêu tả được nội dung tổng quất của toàn bộ sơ đồ. - Mỗi một mối liên hệ, kể cả chính hay phụ đều chỉ được viết ra bằng những cụm từ ngắn gọn với tư cách một tín hiệu thông tin cần xử lý. Đặt những từ trọng tâm vào những hàng mà làm tăng kết cấu của các ghi chú. - Những trường hợp sau phải phân biệt rõ hơn những trường hợp trước. - sử dụng màu sắc để làm nổi bật vấn đề: tùy ý nghĩa, vai trò của từng mối quan hệ được kết nối, bản có thể tô những màu sắc khác nhau cho chúng. - sử dụng mũi tên, biểu tượng hoặc những hình ảnh để chỉ ra sự liên kết. - Ngay khi nghĩ ra ý tưởng, bạn nên ghi ngay vào nơi hợp lý. Nếu lưỡng lự, bạn có thể đánh mất nó! Cách lập sơ đồ bằng phần mềm FreeMind hết sức đơn giản, bạn có thể tham khảo hướng dẫn tải về, cài đặt và hệ thống các phím tắt chức năng ở phần sau bài viết. Sau khi làm xong bạn có thể lưu lại dưới định dạng của FreeMind (phần mở rộng là *.mm) hoặc chuyển nó sang nhiều định dạng file khác nhau như PDF, định dạng ảnh, Web HTML, Flash . . . Ngoài ra, người dùng còn chèn được ghi chú, văn bản, hình ảnh, âm thanh, đường link trang web…
 |
| Hình 3: Lưu trữ, trích xuất định dạng phong phú, dễ dàng |
Yêu cầu hệ thống - FreeMind chạy trên nhiều hệ điều hành khác nhau như: Microsoft Windows, Mac OS X, Linux (Debian, SuSE 9.x). - Có Java Runtime Environment (JRE) 1.4 hoặc cao hơn thường trực trên hệ thống. - Hoạt động trên các nền phần cứng khác nhau, khuyến cáo Pentium III (500 MHz), Ram 128, ổ cứng còn trống 20Mb.
Cài đặt và khởi động chương trình Bước 1: tải về JRE và cài đặt chúng theo hướng dẫn của nhà cung cấp, lựa chọn phiên bản phù hợp tại http://java.sun.com/j2se. Bước 2: Tải phiên bản FreeMind mới nhất tại trang
http://freemind.sourceforge.net/ . Cách cài đặt hết sức đơn giản, bạn chỉ cần đồng ý với các điều khoản sử dụng phần mềm, lựa chọn nơi cài đặt, đặt tên cho chương trình theo ý bạn (nếu muốn), thiết lập các thông số mặc định rồi nhấn Finish để hoàn tất.
 |
| Hình 4: Thiết lập thông số mặc định: 1- Tạo biểu tượng trên màn hình nền (desktop) của máy tính; 2 – Tạo biểu tượng trong cừa sổ khởi động nhanh Quick Launch; 3 – Giúp hệ điều hành nhận biết, gán biểu tượng chương trình FreeMinhd cho các tệp tin có phần mở rộng là .mm. |
Để khởi động chương trình, thông thường bạn chỉ cần nhấp đúp chuột vào tệp tin hoặc biểu tượng thi hành của FreeMind, màn hình chào mừng của chương trình xuất hiện trong giây lát rồi vào giao diện chính của chương trình:
 |
| Hình 6: Giao diện của chương trình |
Các phím tắt hay dùng Tạo sơ đồ mơi - Ctrl+N Mở sơ đồ có sẵn - Ctrl+O Ghi lại sơ đồ đang mở - Ctrl+S Ghi lại sơ đồ với tên khác - Ctrl+A In ấn - Ctrl+P Đóng sơ đồ hiện hành - Ctrl+W Thoát chương trình - Ctrl+Q Quay về sơ đồ trước - Ctrl+LEFT Sơ đồ tiếp theo - Ctrl+RIGHT Xuất sơ đồ hiện thời sang HTML - Ctrl+E Xuất sang tệp tin MM với tên mới - Alt+A Mở tệp tin đầu tiên lưu trong lịch sử mở tập tin - Ctrl+Shift+W Thêm cùng 1 cấp dưới cấp hiện thời - ENTER Thêm cấp nhỏ hơn cấp hiện thời - INSERT Thêm cùng 1 cấp trên cấp hiện thời - Shift+ENTER Chỉnh sửa nội dung - F2 Bật cừa sổ chỉnh sửa - Alt+ENTER Bật/đóng cấp - SPACE Chèn liên kết file - Ctrl+Shift+K Chèn link ảnh - Alt+K
Các phím tắt sửa sơ đồ: Tìm kiếm - Ctrl+F Tìm tiếp - Ctrl+G Cắt - Ctrl+X Sao chép - Ctrl+C Chép đơn - Ctrl+Y Dán - Ctrl+V
Các phím tắt chế độ hiển thị: Chế độ MindMap - Alt+1 Chế độ duyệt Browse - Alt+2 Chế độ tệp tin File - Alt+3
Các phím tắt định dạng: Nghiêng - Ctrl+I Béo - Ctrl+B Đám mây bao phủ vùng được chọn - Ctrl+Shift+B Change node color - Alt+C Trộn màu, mờ đi - Alt+B Thay đổi màu chính xác - Alt+E
Phím tắt di chuyển trong sơ đồ: Về gốc sơ đồ - ESCAPE Lên trên - UP Xuống dưới - DOWN Sang trái - LEFT Sang phải - RIGHT Bật 1 cấp sơ đồ - Alt+UP Đóng 1 cấp sơ đồ - Alt+DOWN
 |
| Hình 7: Học và làm việc hiệu quả hơn với FreeMind |
Các phần mềm thương mại luôn mang đến sự lựa chọn phong phú, tính năng mạnh mẽ với số lượng lớn trải đều trên mọi lĩnh vực của đời sống như giáo dục, thương mại, văn phòng…. Phần mềm miễn phí là một khái niệm khá quen thuộc, hấp dẫn ở đặc tính sẵn dùng không trả phí, nhưng hầu như tương phản với các phần mềm thương mại ở các đặc tính còn lại. Quan điểm và những nhận định này đã không còn chính xác với tình hình phát triển mạnh mẽ, hiệu quả của cộng đồng mã nguồn mở trong những năm gần đây. Chỉ cần xác định đúng mục đích làm việc của mình và chịu khó tìm kiếm, bạn vẫn có thể tìm thấy trong hàng nghìn phần mềm miễn phí, hàng nghìn phần mềm mã nguồn mở đủ sức đáp ứng được cho công việc, nhu cầu giải trí, học tập… của mình. Phần mềm FreeMind – công cụ định hướng tri thức mã mở, miễn phí, phát hành và phân phối theo giấy phép của GNU là một ví dụ như vậy. Trong quá trình sử dụng chương trình nếu có những điều không vừa lòng, những thắc mắc hay ý tưởng đóng góp, bạn có thể phản ánh trên diễn đàn người dùng FreeMind tại địa chỉ
http://sourceforge.net/forum/forum.php?forum_id=320014 để các lập trình viên giải đáp và hoàn thiện chương trình. Chúc các bạn thoải mái và làm việc hiệu quả với phần mềm này!
Hoàng ánh
