Gỡ vướng về thanh toán số, hóa đơn điện tử cho hộ kinh doanh

Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ 1/6/2025 với nhiều quy định mới về hóa đơn điện tử và quản lý thuế, tác động trực tiếp đến hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ. Đây vừa là cơ hội nâng cao minh bạch, vừa là thách thức khi nhiều đơn vị còn lúng túng trong chuyển đổi số.

Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 68-NQ/TW, là bước đột phá trong tư duy phát triển kinh tế, khẳng định mạnh mẽ vai trò then chốt của khu vực tư nhân trong tiến trình phát triển đất nước. Để hiện thực hóa tinh thần của nghị quyết, không chỉ cần thay đổi chính sách, mà còn phải cải cách thể chế, cơ chế thực thi, đồng thời xây dựng một hệ sinh thái kinh doanh minh bạch, hiệu quả, đồng hành cùng doanh nghiệp".

Cùng với Nghị quyết 68, từ ngày 1/6/2025, Nghị định 70/2025/NĐ-CP sẽ có hiệu lực, sửa đổi quy định về hóa đơn, chứng từ và thay đổi căn bản phương thức quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể. Việc triển khai Nghị định này sẽ là bước thay đổi lớn, trực tiếp tác động tới các hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Hướng dẫn hộ kinh doanh sử dụng hoá đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Ảnh minh họa

Theo lộ trình, từ năm 2026, hộ kinh doanh phải chuyển từ cơ chế nộp thuế khoán sang kê khai, đồng nghĩa với việc quản lý doanh thu, chi phí, xuất hóa đơn điện tử và khai báo định kỳ. Đây được coi là bước tiến nhằm tăng tính minh bạch, tạo cơ hội tiếp cận vốn tín dụng, nhưng đồng thời cũng khiến nhiều hộ kinh doanh lo ngại về thủ tục phức tạp, chi phí phát sinh và năng lực ứng dụng công nghệ.

Vai trò của chính quyền trong việc hỗ trợ hộ kinh doanh

Chia sẻ tại Tọa đàm "Đồng hành cùng hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ trong kỷ nguyên số" do Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với UBND phường Hoàn Kiếm tổ chức ngày 25/9, bà Nguyễn Hồng Trang, Phó Chủ tịch UBND phường Hoàn Kiếm cho biết, riêng phường Hoàn Kiếm hiện có hơn 1.000 hộ kinh doanh và khoảng 400 doanh nghiệp nhỏ đang hoạt động tích cực, đóng góp vào doanh thu và thương hiệu thương mại - dịch vụ của khu vực trung tâm Thủ đô. Với các điểm mới trong Nghị định 70, UBND phường cũng có kế hoạch cụ thể để triển khai Nghị định này.

Trước đây, quận Hoàn Kiếm làm rất tốt khi hình thành tuyến phố không dùng tiền mặt, sử dụng các máy tính tiền. Bên cạnh đó, phường cũng có đúc kết lại những hạn chế trong việc triển khai theo từng tuyến phố và nhận thấy triển khai các hộ kinh doanh trên mặt tuyến phố là chưa đủ vì các hộ kinh doanh mặt tiền không phải hộ kinh doanh chiếm ưu thế đối với thương mại của Hoàn Kiếm và còn rất nhiều hộ kinh doanh bán hàng online, nằm vị trí khuất sau dãy mặt tiền.

Phường sẽ hỗ trợ hộ kinh doanh theo hướng đi mới là hỗ trợ theo từng ngành nghề kinh doanh. Trước tiên là phối hợp với hội doanh nghiệp quyết tâm đưa ra KPI là 100% thành viên hội thực hiện đầy đủ và xong đầu tiên. Sau đó, lần lượt các ngành nghề khác, ví dụ như Công ty cổ phần Đồng Xuân cũng là một trong các đơn vị sẽ quyết tâm để triển khai xong sớm.

Đồng thời, phường cũng tăng cường tuyên truyền với hộ kinh doanh để họ hiểu về vai trò, vị trí, lợi ích của việc chuyển đổi là gì, giúp cho hộ kinh doanh như thế nào, tìm kiếm các doanh nghiệp kinh doanh về công nghệ, giải pháp để làm cầu nối, giúp người dân.

Hiện nay, các hộ muốn chuyển đổi nhưng không biết chọn doanh nghiệp nào là uy tín, hiệu quả để hộ kinh doanh đặt niềm tin, cũng sợ làm được thời gian ngắn, một thời gian doanh nghiệp không còn cung cấp nữa hoặc những hỗ trợ không biết có đúng quy định chưa. Chính vì vậy, phường nhận định, vai trò của chính quyền trong việc hỗ trợ hộ kinh doanh nằm ở việc giới thiệu doanh nghiệp uy tín, chất lượng, hướng dẫn, hỗ trợ người dân.

Ông Vũ Hà Thanh, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Đồng Xuân, chợ Đồng Xuân cho biết, Đồng Xuân là ngôi chợ có bề dày lịch sử, truyền thống lâu đời nhất trong cả nước. Chợ Đồng Xuân hiện có tổng số 2.022 hộ kinh doanh cá thể với 7 nhóm ngành hàng chính: vải sợi, quần áo, giày dép, đồ da, mỹ phẩm, mỹ ký… dàn đều trên địa bàn của chợ. Đây là lực lượng nòng cốt tô điểm, với vẻ truyền thống lịch sử của chợ Đồng Xuân.

Chợ Đồng Xuân có truyền thống kinh doanh theo lối "cha truyền con nối" từ lâu đời. Ở đây có thể thấy sạp hàng được truyền từ bà xuống me, mẹ truyền đời cho con. Vì vậy, các hộ kinh doanh đều có sự gắn bó lâu đời, mật thiết với hoạt động của chợ. Chợ Đồng Xuân trước đây là 1 địa điểm đem lại nguồn thu thuế rất quan trọng với phường Hoàn Kiếm. Trước khi có dịch COVID-19, nguồn thu thuế từ hộ kinh doanh cá thể lên tới 92 tỷ/năm, sau dịch, con số có giảm, dao động từ 60-70 tỷ nhưng nó cũng vẫn là một con số khá lớn so với các hộ kinh doanh trên phường nói riêng và địa bàn phường Hoàn Kiếm cũ nói chung.

Cần sự đồng hành, hướng dẫn về công nghệ số

Bà Lê Yến, Giám đốc Công ty Tư vấn Thuế Hà Nội cho biết, theo Nghị định 70, các hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ/năm và thuộc các nhóm ngành nghề như: ăn uống, nhà hàng, khách sạn, siêu thị, bán lẻ… sẽ phải xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối dữ liệu với cơ quan thuế, không còn phải nộp thuế theo phương pháp khoán.

Thuế khoán bản chất có 2 loại thuế là thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập cá nhân. Trong đó, thuế giá trị gia tăng phụ thuộc vào ngành nghề kinh doanh. Từ trước đến nay, các hộ kinh doanh quen với thuế khoán, tuy nhiên theo Nghị định 70, Chính phủ yêu cầu các hộ kinh doanh phải thực hiện hoá đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Như vậy, cả các hộ kinh doanh phải có máy tính tiền, có phần mềm bán hàng kết nối với hoá đơn điện tử. Sau khi xuất hoá đơn điện tử thì dữ liệu này sẽ chuyển về đơn vị thuế.

Theo đó, bước đầu các hộ kinh doanh cần làm quen và hiểu về cụm từ, xuất hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối dữ liệu với cơ quan thuế là bước thứ nhất. Tiếp đó là trong năm 2026 sẽ bỏ thuế khoán, chuyển sang phương pháp kê khai. Có nghĩa không phải các hộ kinh doanh chuyển sang doanh nghiệp, mà các hộ kinh doanh phải chuyển hình thức tính thuế từ thuế khoán sang kê khai.

"Từ ngày 1/5/2025, Hoàn Kiếm là đơn vị thử nghiệm. Hà Nội có hơn 7.000 hộ kinh doanh thì Hoàn Kiếm đã có đến 4.000 hộ. Thời gian vừa rồi khi triển khai chuyển sang chiến dịch điện tử, các cán bộ thuế đã đồng hành đã đi xuống từng hộ để thực hiện hoá đơn điện tử", bà Lê yến nhấn mạnh.

Các chuyên gia, doanh nghiệp công nghệ và cơ quan quản lý đều thống nhất rằng, để hộ kinh doanh, doanh nghiệp nhỏ thích ứng, cần có sự đồng hành cụ thể, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ số và tài chính.