Mô hình chuyển đổi số trong hệ thống giáo dục phổ thông

Với sự phát triển không ngừng của khoa học và công nghệ, chuyển đổi số chính là xu hướng của xã hội nói chung và lĩnh vực giáo dục nói riêng. Ngày 15/10, tại Hà Nội, Tập đoàn Giáo dục EQuest phối hợp cùng Dự án EduPortal, Trung tâm Trẻ em và Phát triển (CCD) tổ chức Hội thảo “Mô hình chuyển đổi số hệ thống giáo dục phổ thông - Bài học kinh nghiệm từ Mỹ”.

Tại Hội thảo, các chuyên gia đã nhấn mạnh tầm quan trọng của chuyển đổi số hệ thống giáo dục phổ thông; cách vượt qua thách thức cũng như nắm bắt cơ hội để phát triển chuyển đổi số…

“Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” được phê duyệt tại Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 3/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ xác định như sau: Phát triển nền tảng hỗ trợ dạy và học từ xa, ứng dụng triệt để công nghệ số trong công tác quản lý, giảng dạy và học tập; số hóa tài liệu, giáo trình; xây dựng nền tảng chia sẻ tài nguyên giảng dạy và học tập theo cả hình thức trực tiếp và trực tuyến. Phát triển công nghệ phục vụ giáo dục, hướng tới đào tạo cá thể hóa. 100% các cơ sở giáo dục triển khai công tác dạy và học từ xa, trong đó thử nghiệm chương trình đào tạo cho phép học sinh, sinh viên học trực tuyến tối thiểu 20% nội dung chương trình. Ứng dụng công nghệ số để giao bài tập về nhà và kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh trước khi đến lớp học. Hiểu một cách đơn giản thì chuyển đổi số trong giáo dục chính là việc ứng dụng những công nghệ tiên tiến giúp nâng cao trải nghiệm của người học; cải thiện những phương pháp giảng dạy cũng như tạo môi trường để học tập thuận tiện nhất.

Ứng dụng chuyển đổi số sẽ tạo ra mô hình giáo dục thông minh, từ đó giúp việc học, hấp thụ kiến thức của người học trở nên đơn giản và dễ dàng hơn. Sự bùng nổ của các nền tảng công nghệ đã tạo điều kiện thuận lợi để truyền đạt kiến thức và phát triển được khả năng tự học của người học mà không bị giới hạn về thời gian cũng như không gian. Hiện tại, chuyển đổi số trong giáo dục được ứng dụng dưới 3 hình thức chính là: ứng dụng công nghệ trong phương pháp giảng dạy: lớp học thông minh, lập trình… vào việc giảng dạy; ứng dụng công nghệ trong quản lý: công cụ vận hành, quản lý; ứng dụng công nghệ trong lớp học: công cụ giảng dạy, cơ sở vật chất.

Ứng dụng chuyển đổi số sẽ tạo ra mô hình giáo dục thông minh.

Mạnh dạn trước thách thức chuyển đổi số

Theo TS Nguyễn Thị Kiều Vân - Chuyên viên phân tích chương trình bậc Mẫu giáo & Phổ thông Mỹ, tác giả cuốn sách “Thiết kế & Tổ chức Dạy học Kết hợp”: Chuyển đổi số giáo dục ở Mỹ được hiểu là một quá trình kết hợp giải pháp kỹ thuật số, sức  mạnh của dữ liệu, truyền thông và kết nối trong nâng cao hiệu quả của hoạt động không phải chỉ là giảng dạy, mà còn trong quản lý, đào tạo, đánh giá.

Hội thảo được tổ chức theo 2 hình thức trực tuyến và trực tiếp.

Khi mà các trường, lãnh đạo muốn chuyển đổi số thì họ sẽ phải cho nhân viên của họ công cụ để thực hiện. Ngoài máy tính và các công cụ cơ bản thì mỗi Học khu (Đơn vị quản lý hành chính chuyên môn của một thành phố - PV) có hơn 40 nền tảng cơ bản để hỗ trợ những đối tượng khác nhau theo từng vai trò. Đi theo đó là những chính sách và quy định cụ thể cho từng đối tượng cùng vai trò riêng để đảm bảo chuyên môn và phối hợp trong công việc.

TS. Kiều Vân chia sẻ thêm, tất cả các cơ sở giáo dục địa phương luôn chủ động để nâng cao năng lực nội tại. Họ đánh giá được tầm quan trọng của các đối tượng liên quan. Động viên mỗi người là một vị lãnh đạo của chính bản thân mình với những người xung quanh. Chuyển đổi số mang lại cho chúng ta những gì? Đó chính là nguồn dữ liệu lớn vô cùng quý giá, vì thế chúng ta tận dụng nó để đưa ra những chương trình hỗ trợ có thể đáp ứng được nhu cầu của tất cả các em học sinh. Bên cạnh đó là tạo môi trường (cơ chế, chính sách, quy định, quan hệ đối tác, thảo luận/ hội thảo)…

Đồng tình với chia sẻ trên, TS. Lisa Helton - Hiệu trưởng Trường Quốc tế Mỹ trực tuyến Ivy Global School Khu vực Bắc Mỹ thông tin thêm, ở bất cứ quốc gia nào, khi thực hiện chuyển đổi số giáo dục (điển hình là thực hiện giảng dạy trực tuyến, trực tuyến kết hợp trực tiếp…) cũng phải rất quan tâm đến công cụ đánh giá học sinh.

Hiện, Ivy Global School đang thực hiện mô hình giáo dục trực tiếp kết hợp trực tuyến. Sau khi đã nghiên cứu thực tế và phỏng vấn nhiều bên liên quan, TS. Lisa cho rằng, công cuộc chuyển đổi số ở Việt Nam đang bị ảnh hưởng, bó buộc bởi một số quy định.

TS. Lisa Helton chia sẻ các công cụ được Ivy Global School sử dụng hỗ trợ dạy trực tuyến.

Giáo viên, phụ huynh cũng đang lo lắng chất lượng giảng dạy không được đáp ứng tiêu chuẩn, hoặc là vấn đề chương trình học thay đổi có được thẩm định hay không? Họ cũng rất lo lắng về tương lai của trẻ, về sự cân bằng giữa học tập trực tuyến với trực tiếp. Cũng như có nhiều yêu cầu khác nhau về tương tác với giáo viên, về tương lai của các con… Những điều này Ivy Global School đã và đang tiếp tục cùng phụ huynh đồng hành đưa ra các giải pháp.

Một trong các bài đánh giá rất quan trọng mà các cơ quan quản lý giáo dục ở Mỹ thực hiện là đo đếm kết quả học sinh tại một thời điểm nào đó và áp dụng phương pháp bài kiểm tra ứng dụng cá nhân hóa từng học sinh, nếu học sinh trả lời đúng thì phần tiếp theo sẽ nâng độ khó lên, Ivy Global School mới đây cũng đã thực hiện phương pháp này. Nhà trường kiểm tra kỹ năng Đọc và Toán của học sinh theo đúng khung chuẩn của Bộ GDĐT Mỹ, kết quả có 75% học sinh có sự tiến bộ, hơn 10% trong bài kiểm tra Toán và Đọc; 8% học sinh tăng điểm môn Toán; 23% tăng điểm môn Đọc…

Thành quả của sự nỗ lực

Tại Hội thảo, TS. Trần Thị Thanh Thuỷ - Giám đốc Đào tạo phụ trách Khối Phổ thông, Tập đoàn Giáo dục EQuest đã chia sẻ ví dụ cụ thể về Alpha School – một trong những thành viên của EQuest, ngôi trường chuyển đổi số rất hiệu quả trong giai đoạn dịch Covid-19.

“Bối cảnh dẫn đến Alpha School thực hiện chuyển đổi số là do Covid-19. Chúng tôi được đặt vào tình thế không có lựa chọn nào khác, bắt buộc phải chuyển đổi. Năm học đầu tiên 2020 - 2021, các học sinh phải học xen kẽ khi thì trực tiếp khi thì gián tiếp, nhà trường khá bị động. Nhưng đến năm học 2021 - 2022, chúng tôi có sự chuẩn bị khá tốt.

TS. Trần Thị Thanh Thủy chia sẻ câu chuyện chuyển đổi số thành công của Hệ thống giáo dục Alpha School.

Nhà trường đã quyết tâm chuyển đổi số bằng mọi cách, trong đó có việc đầu tư cho ứng dụng Megaschool. Đây là một trong những công cụ hỗ trợ mà tôi thấy rất đúng lúc, đúng thời điểm, là cơ sở khiến chúng tôi có thể vượt qua được giai đoạn dịch bệnh” - cô Thủy nói.

Cụ thể hơn, cô Thủy cho hay: Để Alpha School chuyển đổi số hiệu quả, yếu tố đầu tiên là thay đổi quan điểm tiếp cận về quá trình dạy học. Trong đó, phụ huynh là đối tượng rất quan trọng. Bởi vì từ trước đến nay không ai nghĩ các học sinh lớp 1 cũng phải học online nên có rất nhiều băn khoăn. Chúng tôi đã truyền thông tới tất cả phụ huynh để họ cùng thấy, chuyển đổi số là cách thức lựa chọn tốt nhất nếu muốn con em tiếp tục năm học. Công cụ thực hiện chuyển đổi số cũng hỗ trợ nhà trường, học sinh rất nhiều; cho phép học sinh học tập ở tất cả thời điểm, địa điểm và cho phép học sinh có thể đạt được mục tiêu như khi học trực tiếp.

Yếu tố thứ hai là yếu tố liên quan tới giáo viên. Nếu chỉ có duy ý chí chủ quan của Ban lãnh đạo mà giáo viên không đồng tình, không hiểu biết và không có kỹ năng liên quan đến chuyển đổi số thì cũng không thể thành công được.

Thứ ba là trang bị về mặt kỹ thuật. Hàng tuần chúng tôi phải kiểm tra các bài giảng tương tác xem có bao nhiêu học sinh tham gia? Chất lượng điểm như thế nào, có đảm bảo mục tiêu học tập không? Có được học sinh chấp nhận không? Mỗi tháng chúng tôi lại có 1 lần khảo sát, đưa ra phản hồi cho các bên liên quan, đặc biệt là giáo viên để điều chỉnh lại cách thức bài học trực tiếp, trực tuyến.

Thứ tư là đánh giá về và kiểm soát chất lượng. Chúng tôi đã đào tạo giáo viên về lớp học đảo ngược, cái gì đưa lên Megaschool, cái gì tương tác trực tiếp ở lớp học. Mỗi môn lại có đặc trưng khác nhau. Chúng tôi ngồi lại với nhau từng bộ môn để điều chỉnh. Phân tích đặc điểm tâm lý lý học sinh để hướng dẫn giáo viên xây dựng bài giảng trên Megaschool. Vào tháng 4/2022, chúng tôi đào tạo giáo viên làm thế nào triển khai được hình thức kết hợp giữa trực tuyến và trực tiếp…

Kết quả là học sinh và giáo viên Alpha School đã nghỉ hè đúng thời gian, không bị kéo dài năm học 2021 - 2022 như ở nhiều trường học khác.

Thông tin các chuyên gia chia sẻ cho thấy, bằng sự nỗ lực chuyển đổi số, những trường học trực tuyến hoặc kết hợp trực tuyến tại Việt Nam đã đạt được nhiều thành tích nhất định. Các nhà lãnh đạo Ivy Global School đã giúp học sinh trung học toàn thế giới có cơ hội được học và nhận bằng phổ thông Mỹ. Còn ở Alpha School, cũng đã tạo ra được kho học liệu với gần 5 nghìn khóa học và hơn 15 nghìn bài giảng tương tác trong năm./.

Thành Nam