Phí sàn thương mại điện tử tăng: Gần 500.000 nhà bán hàng đối mặt ra sao?

Các nền tảng thương mại điện tử như TikTok Shop, Shopee, Lazada đồng loạt điều chỉnh tăng phí, tác động đến gần 500.000 doanh nghiệp và chủ gian hàng.

Cùng nhau tăng phí

Từ ngày 1/4/2025, TikTok Shop và Shopee sẽ áp dụng mức phí mới, tăng từ 2-3 lần so với trước đây.

Cụ thể, TikTok Shop tăng phí hoa hồng thêm 1% đối với nhà bán thường và gần 2% đối với shop mall (nhà bán chính hãng). Một số ngành hàng như điện máy, thời trang, tạp hóa - sức khỏe & làm đẹp, nhà cửa - đời sống sẽ tăng phí từ 1-3%, lên mức 4% đối với nhà bán thường. Đối với shop mall, mức tăng sẽ khác nhau tùy theo chính sách riêng.

Shopee cũng thay đổi biểu phí cố định trên toàn bộ ngành hàng. Ngành “mẹ & bé” tăng từ 4% lên 9,5%, ngành làm đẹp tăng từ 4% lên 10%, còn phụ kiện điện tử tăng từ 3% lên 9%. Các sản phẩm ngoài danh mục cũng bị điều chỉnh từ 4% lên 10%. Bên cạnh đó, Shopee xóa bỏ gói Freeship Extra dành cho người bán và tự động tích hợp chương trình miễn phí vận chuyển cho toàn bộ tài khoản trên nền tảng.

Đại diện Shopee cho biết, những thay đổi này đã được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên xu hướng thị trường và nhu cầu của người mua lẫn người bán. Họ khẳng định phần phí tăng thêm sẽ được tái đầu tư nhằm nâng cấp nền tảng và hỗ trợ phát triển bền vững cho các nhà bán hàng.

Trước đó, từ ngày 1/2/2025, Lazada cũng đã điều chỉnh phí cố định từ 3% lên 4% và giảm giá gói Freeship Max từ 8% xuống 6% trên giá trị đơn hàng. Đồng thời, các nhà bán hàng tham gia chương trình Freeship Max sẽ không còn được miễn phí cố định.

Theo báo cáo của YouNet ECI về thị trường thương mại điện tử Việt Nam, Shopee, TikTok Shop và Lazada hiện chiếm đến 98,6% thị phần. Trong đó, Shopee và TikTok Shop tiếp tục dẫn đầu với tổng giá trị giao dịch (GMV) lần lượt đạt 233.320 tỷ đồng (66,7% thị phần) và 94.170 tỷ đồng (26,9% thị phần). Tốc độ tăng trưởng doanh thu năm 2024 của hai nền tảng này đạt mức 41% và 99% so với năm 2023. Lazada chiếm khoảng 5,5% thị phần, với doanh thu 19.410 tỷ đồng.

Số liệu cũng cho thấy Shopee có 261.000 nhà bán hàng, TikTok Shop có 113.000, còn Lazada là 104.000. Như vậy, tổng cộng 478.000 nhà bán hàng trên ba sàn thương mại điện tử sẽ chịu tác động từ chính sách tăng phí này.

Theo ông Lê Sỹ Dũng, Giám đốc Công ty Fixecom, với mức tăng phí kể trên cùng các chi phí vận hành (quảng bá, nhân sự, kho bãi), biên lợi nhuận của nhà bán hàng phải đạt trên 50% mới có lãi. Những shop chỉ đạt biên lợi nhuận 20-25% sẽ rất khó cạnh tranh.

Ông Nguyễn Duy Vĩ, Giám đốc Công ty Buzi (TP.HCM), cho biết các sàn thương mại điện tử đồng loạt tăng phí hoa hồng trên mỗi đơn hàng, dao động từ 5-10% tùy ngành, làm giảm trực tiếp lợi nhuận của người bán. Ngoài ra, phí thanh toán – thường ở mức 2-4% – cũng tác động không nhỏ, dù sàn giải thích đây là phí xử lý giao dịch.

Bên cạnh đó, chi phí quảng cáo và hiển thị sản phẩm cũng là khoản mà người bán buộc phải chi nếu muốn sản phẩm của mình có cơ hội xuất hiện ở vị trí tốt. Điều này gây áp lực lớn lên các shop nhỏ, khiến họ khó cạnh tranh nếu không đầu tư ngân sách quảng cáo.

“Với biên lợi nhuận thấp, việc tăng phí khiến nhiều shop nhỏ không còn đủ sức cạnh tranh. Thương mại điện tử không còn là mảnh đất màu mỡ cho họ nữa”, ông Vĩ nhận định.

Các nền tảng thương mại điện tử như TikTok Shop, Shopee, Lazada đồng loạt điều chỉnh tăng phí, tác động đến gần 500.000 doanh nghiệp và chủ gian hàng.

Các chuyên gia hiến kế cho nhà bán hàng

Ông Trần Lâm, CEO của Julyhouse, nhận định rằng việc các sàn thương mại điện tử tăng phí là một "cú đấm mạnh" đối với nhà bán hàng. Do đó, người bán cần xác định rõ mô hình kinh doanh để có chiến lược đầu tư hợp lý. Đối với cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, việc tinh gọn quy trình vận hành là cần thiết nhằm giảm chi phí và tối ưu hóa lợi nhuận.

Ông Lê Sỹ Dũng đề xuất cách cải thiện biên lợi nhuận bằng việc điều chỉnh giá bán hợp lý, tìm kiếm nguồn hàng giá tốt hơn hoặc đàm phán lại với nhà cung cấp. Các shop nên tập trung vào sản phẩm có giá trị cao, tránh chạy theo cuộc đua giảm giá. Đồng thời, họ có thể bán theo combo để gia tăng giá trị đơn hàng và tối ưu chi phí vận chuyển. Một giải pháp khác là giảm lượng hàng tồn kho nhằm tiết kiệm chi phí lưu kho, tối ưu quy trình đóng gói và lựa chọn đối tác vận chuyển phù hợp.

Chuyên gia kinh tế, TS. Nguyễn Minh Phong, cho rằng bất kỳ dịch vụ nào trên thị trường cũng đều có chi phí và mức phí này không thể cố định mà sẽ thay đổi theo diễn biến thị trường. Vì vậy, việc các sàn thương mại điện tử điều chỉnh phí là điều tất yếu.

Tuy nhiên, việc tăng phí có thể đẩy giá hàng hóa lên cao, ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng. Do đó, ông Phong nhấn mạnh, sàn thương mại điện tử cần nâng cao chất lượng dịch vụ để đảm bảo lợi ích hài hòa giữa các bên liên quan.

"Muốn phát triển bền vững, các sàn cần cân nhắc kỹ lưỡng mức phí áp dụng và có chính sách hỗ trợ hợp lý để duy trì hệ sinh thái thương mại điện tử ổn định, công bằng cho cả người mua lẫn người bán," ông Phong nhận xét.

Ở một góc nhìn khác, ông Nguyễn Hòa Bình, Chủ tịch Tập đoàn NextTech, phân tích rằng xu hướng thương mại điện tử hiện nay đang bị chi phối bởi các sàn lớn. Những sàn này ngày càng siết chặt chính sách với người bán thông qua các khoản phí và tiêu chí khắt khe hơn.

Đặc biệt, một số sàn đã bắt đầu áp dụng chính sách hoàn tiền mà không yêu cầu trả lại hàng, gây bất lợi lớn cho người bán. Hơn nữa, khi kinh doanh trên sàn, nhà bán hàng không thể tiếp cận trực tiếp dữ liệu khách hàng.

Vì vậy, ông Bình khuyến nghị các doanh nghiệp cần chuyên nghiệp hóa hoạt động vận hành, đặc biệt trong khâu kho vận và logistics. Nếu giao hàng chậm hoặc hàng hóa kém chất lượng, họ có thể bị đánh giá thấp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín.

Khi môi trường kinh doanh trên sàn trở nên quá khắt khe, doanh nghiệp nên chủ động xây dựng kênh bán hàng riêng để sở hữu dữ liệu khách hàng, từ đó tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài.