Thứ trưởng Bộ Y tế: Thuốc giả phát hiện chủ yếu ở các cơ sở bán lẻ hoặc qua các kênh bán hàng điện tử

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên nhận định, tình hình sản xuất, kinh doanh thuốc giả thực phẩm giả, trong đó có thực phẩm chức năng, sữa giả vẫn còn tồn tại nhiều thách thức. Dự báo thời gian tới, tình hình vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, gian lận xuất xứ, hàng hóa nước ngoài giả xuất xứ Việt Nam còn diễn biến phức tạp.

Thuốc giả, thực phẩm giả là hiểm họa

Sáng 21/8, Ủy ban Văn hóa và Xã hội chủ trì, phối hợp với Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường phối hợp, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát, tổ chức phiên giải trình việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả.

Phiên giải trình về phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, là chủ đề rất nóng.

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, tác hại của thuốc giả, thực phẩm giả đối với sức khỏe nhân dân và nền kinh tế là rất lớn, đến mức có thể coi là hiểm họa, gây tác hại trực tiếp, lâu dài đến sức khỏe, thậm chí tính mạng người sử dụng.

Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh quan điểm, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước thể hiện rất rõ tinh thần quyết liệt đấu tranh, tiến tới triệt tiêu hiểm họa này.

Từ đầu năm đến nay, Chính phủ cũng đã nỗ lực tập trung triển khai đợt cao điểm đấu tranh với tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng là “tuyên chiến không khoan nhượng với tình trạng thuốc giả, thực phẩm giả để bảo vệ sức khỏe, tính mạng, quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, doanh nghiệp”.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị cả về phía cơ quan giải trình và phía yêu cầu giải trình phải đánh giá sát thực, khách quan thực trạng sản xuất, kinh doanh, lưu hành thuốc giả, thực phẩm giả.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh phát biểu chỉ đạo (Ảnh: Phạm Thắng)

Cũng theo yêu cầu của Phó Chủ tịch Quốc hội, Bộ trưởng Y tế, Bộ trưởng Công Thương và đại diện lãnh đạo các bộ, ngành cần trả lời, giải trình thẳng thắn, đi thẳng vào trọng tâm vấn đề, phân tích, đánh giá đúng thực tế những tồn tại, hạn chế, làm rõ nguyên nhân; xác định cụ thể trách nhiệm. Từ đó, đưa ra các giải pháp thiết thực, khả thi để khắc phục có hiệu quả, đúng địa chỉ, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phòng, chống thuốc giả, thực phẩm giả trong thời gian tới.

Thuốc giả phát hiện chủ yếu ở các cơ sở bán lẻ

Trình bày báo cáo giải trình việc thực hiện chính sách pháp luật về phòng chống thuốc giả, Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên cho biết, tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng giảm dưới 2% (năm 2024 dưới 0,5%), tỷ lệ thuốc giả duy trì ở mức thấp dưới 0,1% trên tổng số mẫu thuốc lấy kiểm tra chất lượng. Theo đánh giá của Tổ chức y tế thế giới, tỷ lệ thuốc không đạt chất lượng và thuốc giả của Việt Nam ở mức thấp so với trung bình của thế giới.

Thuốc không đạt chất lượng ở khu vực bán lẻ cao hơn khu vực sản xuất, nhập khẩu và bán buôn. Trong nhiều năm trở lại đây, không ghi nhận thuốc giả ở các cơ sở khám chữa bệnh, thuốc giả phát hiện chủ yếu ở các cơ sở bán lẻ hoặc qua các kênh bán hàng điện tử.

Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên khẳng định không phát hiện thuốc giả ở các cơ sở y tế (Ảnh: Phạm Thắng)

Tuy nhiên, ông Đỗ Xuân Tuyên nhắc đến thực trạng gần đây vẫn có những vụ việc sản xuất, kinh doanh thuốc giả bị cơ quan công an phát hiện và triệt phá, điển hình là các đường dây sản xuất, buôn bán kháng sinh giả tại Hà Nội, Cần Thơ, Bến Tre (tháng 8/2024) và đường dây thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả trên nhiều địa bàn (tháng 4/2025).

Thứ trưởng Bộ Y tế cho rằng tình hình tội phạm liên quan dược phẩm giả, vẫn được phát hiện ở Việt Nam do nhiều nguyên nhân.

Cụ thể như nhu cầu thuốc cho công tác khám chữa bệnh của nhân dân tăng cao, đặc biệt sau dịch COVID19; lợi nhuận trong hoạt động sản xuất, kinh doanh thuốc giả cao; công nghệ in ấn, bao bì, sự phát triển của thương mại đặc biệt là thương mại điện tử cũng là một trong những tiền đề thuận lợi cho thuốc nói riêng và các loại hàng hóa nói chung có thể bị làm giả nhiều hơn.

Bên cạnh đó, thương mại điện tử và mạng xã hội (Zalo, Facebook, Youtube) là kênh chủ đạo để tiêu thụ thuốc giả, lợi dụng tâm lý người tiêu dùng muốn mua thuốc giá rẻ, tự điều trị; nhân sự làm công tác phòng chống thuốc giả của ngành y tế khá mỏng cả ở cấp trung ương và địa phương; các trung tâm kiểm nghiệm tại các địa phương mặc dù đã được quan tâm đầu tư nhưng phần lớn trong số này chưa đáp ứng được yêu cầu.

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nhận định, tình hình sản xuất, kinh doanh thuốc giả thực phẩm giả, trong đó có thực phẩm chức năng, sữa giả vẫn còn tồn tại nhiều thách thức.

Dự báo thời gian tới, tình hình vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, gian lận xuất xứ, hàng hóa nước ngoài giả xuất xứ Việt Nam còn diễn biến phức tạp; các đối tượng sẽ tiếp tục áp dụng công nghệ tiên tiến như tem chống giả mạo, mã QR giả, hoặc bao bì tinh vi, để qua mặt cơ quan chức năng và người tiêu dùng.

Do đó các bộ, ngành, các cấp chính quyền cần tập trung lãnh đạo, chỉ đạo với mục tiêu đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi nhằm quét sạch buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.