Ứng dụng cung cấp thông tin cảnh báo sạt lở, lũ quét theo thời gian thực

Trước bối cảnh sạt lở và lũ quét ngày càng diễn biến khó lường, nhóm nghiên cứu của GS.TS. Đỗ Minh Đức (Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội) đã phát triển ứng dụng “Sạt lở Việt Nam” để cung cấp thông tin cảnh báo theo thời gian thực.

Giao diện ứng dụng “Sạt lở Việt Nam”.

Ứng dụng này dự báo dựa trên nền tảng AI, quan trắc qua Internet vạn vật và dữ liệu lớn. Đây là giải pháp đầu tiên tại Việt Nam có khả năng giám sát và cảnh báo sạt lở, lũ quét theo thời gian thực, góp phần tăng cường khả năng phòng tránh và giảm rủi ro thiên tai.

Giao diện của ứng dụng hiển thị cảnh báo theo các màu sắc trực quan để người dùng có thể biết rõ nguy cơ tại khu vực mình đang sinh sống. Ngoài ra, ứng dụng cũng có chế độ cảnh báo bằng âm thanh để người dùng biết rõ khu vực nguy hiểm. Ứng dụng gửi cảnh báo trực tiếp đến người dùng, cập nhật mỗi 20 phút/lần với độ chi tiết đến từng thôn, bản hoặc xã. Người dùng có thể chọn bán kính theo dõi để kiểm soát khu vực đang ở hoặc nơi có người thân.

Hệ thống theo dõi 4 nhóm rủi ro gồm: Trượt lở lớn, lũ quét, sạt lở nhỏ và mưa cực đoan. Về nguy cơ sạt lở, lũ quét, ứng dụng chia thành 6 mức: Rất cao, cao, trung bình, thấp, rất thấp và không có. Đây là ứng dụng đầu tiên tại Việt Nam kết hợp nhiều lớp dữ liệu quan trọng để cung cấp cảnh báo sớm một cách rõ ràng và dễ tiếp cận.

Ở mức rất cao, sạt lở hoặc lũ quét đã xảy ra hoặc đang diễn ra, có thể với quy mô lớn. Việc di dời phải được thực hiện ngay lập tức và người dân tuyệt đối không đi vào các khu vực nguy hiểm. Nguy cơ có thể kéo dài 6-12 giờ, thậm chí lâu hơn, kể cả khi trời đã ngừng mưa.

Khi lượng mưa thực tế vượt đồng thời nhiều ngưỡng như 60 mm/giờ, 90-100 mm/3 giờ hoặc 110-120 mm/6 giờ, nguy cơ sạt lở, lũ quét tăng mạnh. Người dùng đi vào vùng nguy hiểm sẽ nhận cảnh báo âm thanh từ ứng dụng, với tần suất thay đổi tùy theo việc đang di chuyển hay đứng yên.

Ở mức cao, khả năng xảy ra sạt lở, lũ quét là rất lớn. Người dân cần kích hoạt phương án ứng phó, tránh khu vực trũng thấp, ven suối hoặc các mái dốc cao, dốc trên 45 độ; đồng thời, hạn chế di chuyển qua những nơi này vì trượt lở có thể tiếp diễn từ 3-6 giờ sau khi mưa tạnh.

Ở mức trung bình, có thể xuất hiện sạt lở nhỏ, cục bộ; người dân cần tăng cường cảnh giác, đặc biệt tại các mái taluy cao trên 6 m, mái dốc mới đào hoặc từng có dấu hiệu trượt.

Một điểm có giá trị lâu dài của ứng dụng là khả năng lưu trữ dữ liệu lịch sử theo từng khu vực. Không chỉ hỗ trợ người dân, nguồn dữ liệu này còn hữu ích cho chính quyền trong việc quy hoạch dân cư, giao thông hoặc xác định những vị trí cần xây dựng công trình phòng hộ.

Nhóm nghiên cứu cũng khuyến nghị người dùng nên theo dõi lượng mưa trong phạm vi 3-5km và kiểm tra dòng chảy suối nhỏ thường xuyên trong mưa lớn. Những thiệt hại nghiêm trọng thường xảy ra khi mưa kéo dài nhiều giờ và lũ quét có thể hình thành ngay cả sau khi trời quang trở lại, vì vậy không nên trở về vùng nguy hiểm khi chưa có thông báo an toàn.

Ứng dụng hiện được cung cấp miễn phí trên ứng dụng CH Play và App Store. Ở lần mở đầu tiên, người dùng chỉ cần cho phép ứng dụng truy cập vị trí để hệ thống gửi cảnh báo phù hợp. Nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục duy trì và mở rộng dữ liệu nhằm hỗ trợ cộng đồng trong nhiều năm tới./.