Việt Nam và Hàn Quốc siết chặt bảo vệ bản quyền game số

Ngành công nghiệp game toàn cầu đang trên đà bùng nổ, trở thành động lực kinh tế sáng tạo trọng yếu tại nhiều quốc gia, đặc biệt là Việt Nam và Hàn Quốc. Tuy nhiên, đi kèm với sự tăng trưởng vượt bậc là vấn nạn vi phạm bản quyền số đang diễn ra với tốc độ đáng kinh ngạc.

Tại Tọa đàm quốc tế "Bảo vệ bản quyền game Việt Nam - Hàn Quốc" diễn ra chiều 28/11, Phó Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Lê Minh Tuấn nhấn mạnh game đã được Chính phủ Việt Nam xác định là một trong những ngành công nghiệp văn hóa trọng tâm trong Chiến lược Phát triển đến năm 2030 (theo Quyết định 2486/QĐ-TTg ngày 14/11/2025). Dù doanh thu game Việt Nam năm 2024 đã đạt 13.663 tỷ đồng (tăng gần 9%), nhưng vẫn còn một khoảng cách đáng kể để chạm tới mục tiêu 1 tỷ USD vào năm 2030.

Tại Hàn Quốc, quốc gia đứng thứ 4 thế giới về thị phần game và có doanh thu tăng gấp đôi trong giai đoạn 2014-2023, thách thức bản quyền cũng không hề nhỏ. Theo ông Lee YongEil, Trưởng đại diện Văn phòng KCOPA tại Việt Nam, dù tỷ lệ vi phạm bản quyền đang giảm dần, việc sử dụng game lậu vẫn chiếm 11,8% trong môi trường trực tuyến.

Việt Nam và Hàn Quốc siết chặt bảo vệ bản quyền game số

Các doanh nghiệp hai nước đồng loạt chỉ ra các hành vi vi phạm ngày càng tinh vi, bao gồm: phổ biến game crack, bản mod trái phép; sử dụng hack/cheat, phá khóa bảo mật; và vận hành máy chủ lậu, phát hành game không phép.

Ông Nguyễn Hùng Cương, Phó Giám đốc Công ty VTC Intecom, thẳng thắn nhận định hoạt động vi phạm không còn là hành vi tự phát mà đã được "công nghiệp hóa" và vận hành chuyên nghiệp. Trong khi các nhà phát triển game mobile mất 1-2 tháng để hoàn thiện sản phẩm chính thức, các nhóm "clone" chỉ cần 3 ngày để tạo ra bản nhái. Tốc độ "tái sinh" của các server lậu cũng chóng mặt, chỉ mất 2-3 giờ để mở máy chủ mới, trong khi doanh nghiệp mất cả tuần để truy vết và xử lý.

Thách thức đối với cơ quan chức năng Hàn Quốc là các máy chủ lậu thường được đặt ở nước ngoài, gây khó khăn lớn trong việc điều tra, truy tố và dẫn độ tội phạm.

Nhiều ý kiến tại tọa đàm đồng thuận rằng khung pháp lý sở hữu trí tuệ của cả Việt Nam và Hàn Quốc đang dần hoàn thiện, nhưng tốc độ và hiệu quả thực thi là điểm nghẽn lớn nhất.

Ông Nguyễn Xuân Trọng từ Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, chỉ ra rằng quá trình điều tra, truy tố và xét xử tội phạm sở hữu trí tuệ tại Việt Nam thường kéo dài vài năm, quá chậm so với vòng đời ngắn ngủi của một game. Việc chứng minh thiệt hại tài chính để khởi tố hình sự cũng gặp khó khăn do thiếu cơ quan chuyên trách đánh giá thiệt hại và khó truy vết dòng tiền bất chính từ quảng cáo trên các trang lậu.

Để tạo tính răn đe, các chuyên gia đề xuất cần có thêm các vụ án điển hình được khởi tố thành công.

Trước tình trạng vi phạm ngày càng tinh vi và mang tính xuyên quốc gia, sự hợp tác chặt chẽ giữa Việt Nam và Hàn Quốc là yếu tố sống còn. Các đề xuất quan trọng bao gồm: Thiết lập cơ chế liên minh và Hotline IP để rút ngắn thời gian xử lý vi phạm; Chuyển giao công nghệ tiên tiến bảo vệ bản quyền; Phối hợp hiệu quả trong việc ngăn chặn game lậu.

Trong khi chờ hoàn thiện khung pháp lý, các doanh nghiệp như VTC Intecom đã chủ động phòng thủ ba lớp: giải pháp kỹ thuật bảo mật; đăng ký sở hữu trí tuệ và thiết lập cơ chế phản ứng nhanh gỡ bỏ nội dung vi phạm trên nền tảng số lớn; và quan trọng nhất là biến cộng đồng người chơi thành một lớp phòng thủ tích cực.

Nhằm thúc đẩy ngành game Việt Nam phát triển bền vững, ThS. Kiều Công Thược (Phó Chủ tịch Hiệp hội Phát triển công nghiệp văn hóa Việt Nam) kêu gọi chuẩn hóa các lớp quyền trong game, xây dựng Thị trường giao dịch bản quyền (IP Marketplace), đồng thời đẩy mạnh nuôi dưỡng văn hóa bản quyền trong cộng đồng sáng tạo và người dùng. Ông khẳng định: "Văn hóa bản quyền không chỉ là tuân thủ pháp luật, mà là nền tảng để ngành sáng tạo Việt Nam phát triển bền vững".