Ấn Độ đề xuất sáng kiến về AI, thúc giục chính phủ hỗ trợ bằng các chính sách mạnh mẽ

Dù sở hữu nguồn nhân tài dồi dào và tiềm năng lớn, Ấn Độ cần tăng cường đầu tư vào R&D, giảm rào cản quan liêu và xây dựng hệ sinh thái đổi mới bền vững để bắt kịp.

Sự kiện DeepSeek - một cột mốc quan trọng trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc - đã khiến chính phủ và ngành công nghệ Ấn Độ không khỏi lo ngại. Trong bối cảnh Trung Quốc đang dẫn đầu về sản xuất và công nghệ tiên tiến, Ấn Độ đang chật vật đuổi kịp trong cuộc đua công nghệ toàn cầu, đặc biệt trong lĩnh vực AI và sản xuất bán dẫn.

Rào cản quan liêu

Vừa qua, Bộ trưởng Thương mại Ấn Độ Piyush Goyal đã công khai chỉ trích các doanh nhân trong nước vì thiếu sáng tạo. Tại một sự kiện ngành, ông phát biểu: “Chúng ta chỉ tập trung vào các ứng dụng giao đồ ăn, biến thanh niên thất nghiệp thành lao động giá rẻ để người giàu có thể nhận bữa ăn mà không cần rời khỏi nhà. Trong khi đó, các startup Trung Quốc làm gì? Họ phát triển công nghệ pin cho xe điện và giờ đây dẫn đầu ngành công nghiệp xe điện”.

Ấn Độ đang nỗ lực bắt kịp Trung Quốc trong phát triển AI.

Những bình luận của ông Goyal đã gây ra phản ứng mạnh mẽ từ các nhà sáng lập startup và nhà đầu tư Ấn Độ. Họ cho rằng các rào cản quan liêu và quy định nhập khẩu thiết bị tính toán là những trở ngại lớn đối với sự đổi mới. Tuy nhiên, gốc rễ của vấn đề có thể bắt nguồn từ những lựa chọn kinh tế khác biệt giữa Ấn Độ và Trung Quốc từ những năm 1980. Trong khi Trung Quốc đầu tư mạnh vào sản xuất, Ấn Độ lại tập trung vào dịch vụ. Kết quả là Trung Quốc hiện chiếm 30% sản lượng sản xuất toàn cầu, trong khi Ấn Độ chỉ đạt 3%.

Theo các chuyên gia, hệ sinh thái công nghệ Ấn Độ vẫn thiên về dịch vụ, lĩnh vực mà nước này vượt trội so với Trung Quốc. Pranay Kotasthane, Chủ tịch Chương trình Địa chính trị Công nghệ cao tại Takshashila Institution, một tổ chức tư vấn ở Bengaluru, nhận định: “Trung Quốc đã xây dựng được năng lực sản xuất mạnh mẽ qua thời gian, giúp họ dễ dàng đưa sản phẩm ra thị trường. Trong khi đó, Ấn Độ vẫn tập trung vào dịch vụ, nơi chúng ta vượt xa Trung Quốc”.

Chính phủ Ấn Độ đang kỳ vọng vào khu vực tư nhân để thúc đẩy đổi mới công nghệ cao. Abhishek Singh, CEO của Sứ mệnh IndiaAI - một sáng kiến do nhà nước dẫn dắt nhằm thúc đẩy ứng dụng AI - nhấn mạnh: “Chính phủ chỉ có thể tạo điều kiện cho hệ sinh thái. Công việc thực sự phải do các doanh nghiệp, startup và nhà nghiên cứu đảm nhận”.

Tuy nhiên, Anant Mani, CEO của Randomwalk AI, một startup AI tại Chennai, cho rằng Ấn Độ thiếu “niềm tin ở quy mô lớn” để đổi mới như Trung Quốc. Ông nhận xét: “Hệ sinh thái startup AI của Ấn Độ đang sống, nhưng chưa thực sự mạnh mẽ. Chúng ta có những tia sáng như Sarvam AI, Niramai, Krutrim AI, nhưng chưa tạo được ngọn lửa bền vững”.

Thách thức về tài năng và đầu tư

Mặc dù Ấn Độ có hơn 200 startup AI sáng tạo, với tổng vốn huy động 560 triệu USD trong năm 2024, nước này lại là “nhà xuất khẩu” tài năng AI hàng đầu. Theo báo cáo của MacroPolo, một tổ chức tư vấn ở Chicago, Ấn Độ mất phần lớn nhân tài AI hàng đầu sang Mỹ và châu Âu, trong khi Trung Quốc, dù sản sinh ít nhà nghiên cứu chất lượng cao hơn, lại giữ được hầu hết trong hệ sinh thái nội địa.

Dù vậy, Ấn Độ vẫn sở hữu hơn 20% kỹ sư thiết kế bán dẫn trên thế giới, theo Kotasthane. Các công ty bán dẫn hàng đầu như Intel, Nvidia và Qualcomm đều có trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) tại Ấn Độ. Tuy nhiên, mức đầu tư vào R&D của Ấn Độ chỉ chiếm 0,64% GDP, thấp hơn nhiều so với Trung Quốc (2,4%) và Mỹ (3,5%).

Payal Arora, giáo sư về văn hóa AI tại Đại học Utrecht, nhận xét: “Người Ấn Độ có tâm lý rằng Thung lũng Silicon là một phần mở rộng của chúng ta. Chúng ta xuất khẩu hầu hết nhân tài sang Mỹ, nơi họ trở thành lãnh đạo và xây dựng các trung tâm như Bengaluru. Nhưng họ không đại diện cho Ấn Độ, họ đã trở thành người Mỹ và phục vụ lợi ích của Mỹ”.

Sự chênh lệch về đầu tư R&D giữa Ấn Độ và Trung Quốc càng làm rõ khoảng cách. Chỉ riêng Huawei của Trung Quốc đã chi gần 23 tỷ USD cho R&D trong năm 2023 - nhiều hơn tổng chi tiêu công và tư của Ấn Độ cộng lại. Trong khi đó, hai doanh nghiệp hàng đầu Ấn Độ là Tata Motors và Reliance Industries chỉ chi khoảng 2,8 tỷ USD cho đổi mới công nghệ trong cùng kỳ.

Ravi Jain, Giám đốc đầu tư tại TDK Ventures và cựu giám đốc kinh doanh của Krutrim AI, giải thích: “Đây là chi phí vốn (CAPEX) rất rủi ro vì bạn phải đầu tư trước mà không chắc chắn sẽ tạo ra sản phẩm đột phá ở quy mô toàn cầu. Để bắt đầu, cần có những khoản đầu tư hàng trăm triệu USD, nhưng cơ hội thành công rất thấp”.

Ấn Độ đang nỗ lực thu hẹp khoảng cách bằng các chính sách mạnh mẽ

Để thu hẹp khoảng cách, chính phủ Ấn Độ đã triển khai Sứ mệnh IndiaAI trị giá 1,26 tỷ USD vào tháng 3/2024, tập trung hỗ trợ startup AI và giảm phụ thuộc vào chip nhập khẩu. Kế hoạch bao gồm xây dựng cụm máy tính tốc độ cao với hàng loạt đơn vị xử lý đồ họa (GPU), huấn luyện mô hình AI và khuyến khích thiết kế chip nội địa.

Trong khi đó, Trung Quốc đã bắt đầu thúc đẩy tự chủ bán dẫn từ năm 2014 với Kế hoạch Tích hợp Mạch Quốc gia trị giá 150 tỷ USD. Khi Mỹ áp đặt lệnh cấm xuất khẩu chip công nghệ cao vào năm 2018, Trung Quốc càng đẩy mạnh đầu tư vào công viên công nghệ, phòng thí nghiệm R&D và ưu đãi cho startup.

Trang web của IndiaAI hoạt động như một cổng thông tin, cung cấp các tài nguyên liên quan đến AI, danh bạ mạng lưới và danh sách sự kiện.

Chính sách bán dẫn của Ấn Độ ra đời muộn hơn, vào năm 2021. Tuy nhiên, một số bước tiến đã được ghi nhận. Tập đoàn Tata đã đầu tư 11 tỷ USD xây dựng nhà máy sản xuất bán dẫn tại Gujarat vào năm 2024. Các cơ sở lắp ráp và kiểm thử khác cũng đang được triển khai, bao gồm nhà máy bán dẫn trị giá 2,75 tỷ USD của Micron (Mỹ) và nhà máy lắp ráp bán dẫn của Tata tại Assam với vốn đầu tư 3,3 tỷ USD.

Cựu Bộ trưởng Thông tin và Phát thanh Ấn Độ Manish Tewari cho rằng chính phủ chưa làm đủ để cạnh tranh toàn cầu. Ông nhấn mạnh: “Chi tiêu cho R&D của chúng ta quá thấp. Dù khu vực tư nhân đóng vai trò chính, họ cần sự hỗ trợ mạnh mẽ hơn, như cách Mỹ, Trung Quốc và các nước khác đã làm”.

Giữa lúc Trung Quốc trở nên khó tiếp cận với nhà đầu tư nước ngoài do thuế quan tăng cao, Ấn Độ có thể hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại. Đầu tháng 1/2025, Microsoft công bố khoản đầu tư 3 tỷ USD trong 2 năm cho cơ sở hạ tầng AI và đám mây tại Ấn Độ. Amazon cũng dành 120 triệu USD để tài trợ cho sản xuất và phát triển AI tại đây.

Phát động Sáng kiến Đổi mới IndiaAI

Tại một hội nghị công nghệ gần đây do Carnegie India và Bộ Ngoại giao Ấn Độ đồng tổ chức, lo ngại về việc tụt hậu trong cuộc đua AI toàn cầu đã được thảo luận sôi nổi. Tuy nhiên, Nandan Nilekani, đồng sáng lập Infosys, vẫn lạc quan. Ông cho rằng Ấn Độ có lợi thế nhờ quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ trong 15 năm qua.

Nilekani nhận định sự ra mắt của DeepSeek đã thúc đẩy xu hướng phổ biến các mô hình AI. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “Chúng ta không nên mất ngủ vì chưa xây dựng được mô hình AI. Ai cũng có thể xây dựng mô hình - kiến thức đã có sẵn. Điều tạo nên sự khác biệt là dữ liệu và cách áp dụng AI”.

Đầu năm 2025, Ấn Độ đã chính thức phát động lời kêu gọi đề xuất trong khuôn khổ Sáng kiến Đổi mới IndiaAI, mời gọi các tổ chức, viện nghiên cứu, doanh nghiệp khởi nghiệp và nhà sáng tạo AI trên toàn quốc cùng phát triển các mô hình nền tảng AI tiên tiến được huấn luyện trên bộ dữ liệu của Ấn Độ. Mục tiêu của sáng kiến này là xây dựng những mô hình AI nội địa có khả năng đáp ứng các tiêu chuẩn toàn cầu, đồng thời giải quyết những thách thức và tận dụng cơ hội đặc thù của bối cảnh Ấn Độ.

Trong giai đoạn đầu tiên từ 30/1 đến 15/2, đã có tổng cộng 67 đề xuất được gửi về, trong đó 22 đề xuất tập trung vào các mô hình ngôn ngữ/mô hình đa phương thức lớn (LLM/LMM), và 45 đề xuất liên quan đến mô hình ngôn ngữ nhỏ (SLM).

Giai đoạn thứ hai, diễn ra từ 16/2 đến 15/3, chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ về số lượng hồ sơ với tổng cộng 120 đề xuất: 36 đề xuất cho LLM/LMM và 84 đề xuất cho SLM.

Giai đoạn 3, bắt đầu từ 16/3, tiếp tục nhận được lượng hồ sơ cao. Được biết, thời hạn nộp hồ sơ cho giai đoạn này đã được gia hạn thêm 7 ngày, đến hết ngày 30/4/2025 vừa qua.

Sáng kiến này nằm trong khuôn khổ Nhiệm vụ quốc gia IndiaAI, được Chính phủ Ấn Độ phê duyệt nhằm thu hẹp khoảng cách trong hệ sinh thái AI hiện tại, giúp Ấn Độ vươn lên trở thành trung tâm phát triển công nghệ và ứng dụng AI toàn cầu. Nhiệm vụ IndiaAI được triển khai thông qua bảy trụ cột: IndiaAI Compute, Trung tâm Đổi mới IndiaAI, nền tảng dữ liệu IndiaAI, sáng kiến phát triển ứng dụng AI, kỹ năng tương lai, tài trợ cho startup AI và AI an toàn và tin cậy./.