‘Bình dân học vụ số’ - Lan tỏa từ cơ sở

Từ xã vùng cao xã Vân Bán (Phú Thọ), phường Mộc Sơn (Sơn La), đến xã Đại Xuyên giữa lòng Thủ đô Hà Nội, phong trào “Bình dân học vụ số” lấy người dân làm trung tâm, lấy công nghệ làm công cụ đang mở ra cánh cửa để cộng đồng cùng bước vào tương lai số một cách chủ động và bền vững.

Để tiến kịp, tiến cùng thời đại, toàn dân cần tích cực tham gia phong trào "Bình dân học vụ số".

"Đi từng ngõ, gõ từng nhà"

Xã Vân Bán, tỉnh Phú Thọ là địa phương vừa được hình thành trên cơ sở sáp nhập 3 xã Văn Bán, Tam Sơn và Tùng Khê với gần 16.000 nhân khẩu, đang tập trung đẩy mạnh về chuyển đổi số cơ sở. Từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 10/2025, xã đã liên tiếp tổ chức nhiều hội nghị, truyền thông, tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng số cho cán bộ, công chức và người dân.

Tại các khu Đồng Rào, Đung, Gò Chàm hay Nương Sơn, người dân lần đầu được trực tiếp hướng dẫn cách nộp hồ sơ hành chính trực tuyến, nhận kết quả tại nhà, sử dụng các ứng dụng thanh toán không tiền mặt hay khai thác dịch vụ số thiết yếu.

"Chúng tôi trước giờ toàn phải đến trụ sở xã, chờ đợi, giấy tờ rườm rà. Giờ chỉ cần vài thao tác trên điện thoại là xong. Vừa tiện, vừa đỡ tốn công tốn sức", nhiều người dân ở khu Gò Chàm, vui vẻ chia sẻ sau buổi hướng dẫn.

Người dân xã Vân Bán, tỉnh Phú Thọ tham gia các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng số.

Bên cạnh truyền thông đại chúng, xã Vân Bán còn triển khai hiệu quả các hội nghị chuyên đề sâu như hội nghị sinh hoạt chuyên đề của Chi bộ UBND xã do đồng chí Lại Thế Hưng, Phó Chủ tịch UBND xã, Bí thư Chi bộ chủ trì. Tại hội nghị, UBND xã đã trình bày báo cáo kết quả nổi bật trong lĩnh vực phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số kể từ khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Đáng chú ý, sau 3 tháng triển khai, 100% văn bản hành chính (trừ văn bản mật) xử lý, ký số trên môi trường mạng; hệ thống một cửa điện tử và phần mềm quản lý văn bản vận hành ổn định; người dân từng bước làm quen và tích cực sử dụng các dịch vụ hành chính công trực tuyến.

"Để thực hiện thành công nhiệm vụ chuyển đổi số, cần có sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, trong đó đội ngũ cán bộ, công chức và các tổ công nghệ số cộng đồng đóng vai trò tiên phong. Mỗi cán bộ, công chức phải là người hiểu rõ, vận dụng thành thạo các công cụ số trong công việc hàng ngày, đồng thời là người hướng dẫn, hỗ trợ người dân tiếp cận và sử dụng các dịch vụ công trực tuyến, các nền tảng số phục vụ sản xuất, kinh doanh và đời sống", ông Nguyễn Hoàng Long, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Vân Bán khẳng định. 

Nhiều hội nghị nâng cao nhận thức và khả năng ứng dụng công nghệ thông tin cho cộng đồng được tổ chức tại xã Bảo Hà, tỉnh Lào Cai.

Không chỉ Vân Bán, một vùng đất khác tại khu vực miền núi phía Bắc là xã Bảo Hà, tỉnh Lào Cai cũng ghi dấu ấn trong phong trào "Bình dân học vụ số". Mới đây, tại hội trường UBND xã, một lớp tập huấn chuyên sâu về chuyển đổi số đã được tổ chức với sự tham gia của 72 tổ công nghệ số cộng đồng và đông đảo người dân.

Người dân được hướng dẫn cụ thể từ việc lấy lại mật khẩu VNeID khi quên, đến việc đăng ký tạm trú, thường trú trên nền tảng trực tuyến. Đặc biệt, Công an xã trực tiếp "cầm tay chỉ việc" cho người dân, giúp họ tự tin hơn trong môi trường mạng.

"Trước kia nghe 'chuyển đổi số' là ngại lắm, nghĩ chỉ dành cho lớp trẻ. Giờ thì mình làm được rồi. Lâu nay, mình chỉ biết ra xã khai báo, giờ tự khai trên điện thoại cũng xong", anh Tráng A Phừ, người dân tộc H'Mông, hồ hởi nói.

Hình ảnh các lớp tập huấn chuyển đổi số tại Xã Đại Xuyên, TP Hà Nội.

Còn tại giữa vùng đô thị hóa mạnh mẽ, xã Đại Xuyên, TP Hà Nội lại cho thấy một cách làm bài bản, quy củ. Giữa tháng 9 vừa qua, 46 tổ chuyển đổi số cộng đồng được tập huấn kỹ năng thực tế, từ sử dụng iHanoi, VNeID đến nộp thuế phi nông nghiệp 2025 qua eTax Mobile.

Chủ tịch UBND xã Đại Xuyên Hoàng Tuân, nêu rõ quan điểm: Chuyển đổi số không chỉ là trang bị phần mềm, mà là thay đổi tư duy và phương thức phục vụ. Tổ chuyển đổi số phải 'đi từng ngõ, gõ từng nhà, hướng dẫn từng người', đây là cam kết về trách nhiệm với dân.

Kết quả không chỉ nằm ở sự hài lòng của người dân, mà còn phản ánh rõ qua chỉ số phục vụ hành chính khi tính đến 31/8/2025 xã Đại Xuyên đứng thứ 15/126 xã toàn thành phố về chấm điểm bộ chỉ số phục vụ người dân.

Tổ chuyển đổi số phải 'đi từng ngõ, gõ từng nhà, hướng dẫn từng người'.

Ở phường Mộc Sơn, tỉnh Sơn La, công tác chuyển đổi số lại được gắn chặt với an toàn cộng đồng và an sinh xã hội. Tại hội nghị ngày 4/10/2025, người dân không chỉ được học cách tích hợp BHYT, kích hoạt VNeID mà còn được hướng dẫn cách phòng chống lừa đảo công nghệ cao từ video call Deepfake đến tin nhắn giả mạo…

"Chủ đề năm nay là phổ cập kiến thức và kỹ năng số cho toàn dân để xây dựng và phát triển một xã hội số bền vững. Đây là quan điểm rõ ràng, đặt người dân vào vị trí trung tâm, bảo đảm mỗi người đều được trang bị kiến thức và kỹ năng số để chủ động tham gia, thụ hưởng thành quả của công cuộc chuyển đổi số", ông Nguyễn Quốc Tuyển, Phó Chủ tịch UBND phường Mộc Sơn, chia sẻ.

Từ "Diệt giặc dốt" đến "Bình dân học vụ số"

Tổng Bí thư Tô Lâm từng nhấn mạnh: Để thực hiện thành công yêu cầu nhanh chóng phổ cập tri thức cơ bản về chuyển đổi số cho toàn dân, hãy học tập Bác Hồ động viên toàn dân học tập, học tập suốt đời. Diệt giặc dốt, toàn dân đã tham gia "Bình dân học vụ" để xóa mù chữ. Giặc dốt bị tiêu diệt, thì nay để tiến kịp, tiến cùng thời đại, toàn dân cần tích cực tham gia phong trào "Bình dân học vụ số".

Thông điệp ấy không chỉ mang ý nghĩa hiệu triệu, mà còn đặt ra nhiệm vụ chiến lược. Đó là nâng cao tri thức số phải trở thành phong trào cách mạng toàn dân, toàn diện, bao trùm, sâu rộng. Và ở khắp các miền quê, phong trào ấy đang thực sự bắt nhịp, lan tỏa.

Chuyển đổi số không còn là lựa chọn mà đó là con đường. Mỗi người dân, mỗi cán bộ cơ sở, mỗi tổ công nghệ số cộng đồng đang là những người "gieo chữ số" góp phần xây dựng một Việt Nam số toàn diện, bền vững và bao trùm.