Công cụ AI Overviews của Google bị tố vi phạm bản quyền

Penske Media Corp mới đây đã đệ đơn kiện lên tòa án cáo buộc tính năng AI Overviews của Google vi phạm bản quyền khi tóm tắt nội dung từ các nhà xuất bản khi chưa xin phép và gây ra tình trạng sụt giảm 20% lượng truy cập và tổn thất doanh thu.

Theo WebProNews, trong một động thái táo bạo, phản ánh căng thẳng ngày càng leo thang giữa các nhà xuất bản truyền thống và các gã khổng lồ công nghệ, Penske Media Corp, tập đoàn chủ sở hữu đứng sau các kênh truyền thông tên tuổi như: Rolling Stone, Billboard và Variety, đã đệ đơn kiện Alphabet, công ty mẹ của Google.

Đơn kiện, được nộp tại tòa án liên bang ở Washington, cáo buộc Google lợi dụng vị thế thống trị trong lĩnh vực tìm kiếm để khai thác nội dung của các nhà xuất bản thông qua các bản tóm tắt do AI tạo ra, qua đó làm giảm nghiêm trọng lưu lượng truy cập và doanh thu mà không xin phép hay bồi thường.

Theo nội dung đơn gửi lên tòa án, phía nguyên đơn cho rằng tính năng AI Overviews của Google, vốn cung cấp câu trả lời ngắn gọn trực tiếp trên trang kết quả tìm kiếm, đã tái sử dụng nội dung báo chí có bản quyền của Penske Media Corp. Đây là hành vi vi phạm luật sở hữu trí tuệ nghiêm trọng.

Theo hồ sơ, điều này đã dẫn đến sự sụt giảm đáng kể lượng truy cập vào các trang web của Penske Media Corp, với mức giảm khoảng 20% lượng truy cập giới thiệu từ Google kể từ khi tính năng này được triển khai rộng rãi vào cuối năm 2024.

Cơ chế hoạt động của AI Overviews và tác động của nó 

Phía pháp lý của Penske Media Corp lập luận rằng hệ thống của Google được huấn luyện trên kho dữ liệu khổng lồ, trong đó có các bài viết của họ, rồi tạo ra bản tóm tắt khiến người dùng không còn tìm kiếm thông tin tại các bản tin gốc như trước đây. Nguyên đơn cho rằng, điều này có thể cấu thành hành vi cạnh tranh không lành mạnh và vi phạm bản quyền, khi làm thất thoát doanh thu quảng cáo và doanh thu từ liên kết tiếp thị, nguồn sống còn của báo chí điện tử. Theo Penske Media Corp, báo cáo doanh thu từ liên kết tiếp thị của tập đoàn đã giảm hơn 33% kể từ khi AI Overviews mở rộng.

Axios cho biết Penske Media Corp cáo buộc Google sử dụng trái phép nội dung báo chí của mình, coi đây là thách thức trực tiếp đối với thế độc quyền tìm kiếm của Google. CNN Business cũng nhấn mạnh vụ kiện tập trung vào sự sụt giảm lượng truy cập, đồng thời ghi nhận Penske Media Corp là nhà xuất bản lớn đầu tiên tại Mỹ đưa Google ra tòa vì công cụ AI này.

Những tác động không tưởng từ công cụ mới của Google

Đây không phải là một cuộc đối đầu đơn lẻ, vụ kiện của  Penske Media Corp nằm trong làn sóng ngày càng gia tăng của các nhà xuất bản chống lại việc AI sử dụng nội dung mà không xin phép.

Khiếu nại của Penske Media Corp tương tự như vụ The New York Times kiện OpenAI và Microsoft, trong đó các nhà xuất bản lên án việc quét bài báo trái phép để huấn luyện mô hình ngôn ngữ. Theo quan điểm của Penske Media Corp, cách tiếp cận của Google buộc các nhà xuất bản vào “tình thế tiến thoái lưỡng nan”: hoặc chặn hoàn toàn trình thu thập dữ liệu của Google nhằm tránh nguy cơ mất hiện diện trên tìm kiếm, hoặc ngầm chấp nhận các bản tóm tắt AI gây ảnh hưởng tới sinh kế của các kênh truyền thông, báo chí trực tuyến hiện nay.

Giới quan sát cho rằng vụ kiện này có thể tạo hiệu ứng lan tỏa. Nếu thắng kiện, Google có thể buộc phải đàm phán thỏa thuận cấp phép, tương tự như những gì đang diễn ra ở châu Âu dưới các quy định số chặt chẽ hơn. Reuters nhấn mạnh góc độ chống độc quyền của vụ việc, cho rằng Penske Media Corp đang tận dụng các phán quyết gần đây chống lại sự thống trị của Google trong lĩnh vực tìm kiếm để củng cố lập luận về hành vi lạm dụng.

Phản ứng của Google và động lực thị trường 

Trước cáo buộc của Penske Media Corp, Google khẳng định AI Overviews là công cụ thân thiện với người dùng và vẫn giúp điều hướng người dùng đến nguồn nhờ các liên kết đi kèm.

Chia sẻ với TechCrunch, Google cho rằng tính năng này nhằm kết nối người dùng với nội dung chất lượng cao, chứ không thay thế. Tuy nhiên, Penske Media Corp phản bác rằng các bản tóm tắt thường đủ chi tiết để thỏa mãn nhu cầu tìm kiếm, khiến người dùng không còn động lực để truy cập tin gốc.

Trên mạng xã hội X, dư luận phản ánh sự bức xúc rộng rãi trong giới báo chí và sáng tạo. Các bài đăng từ chuyên gia pháp lý và truyền thông so sánh tình huống này với những cuộc chiến bản quyền trước đây, như việc Meta bị cáo buộc huấn luyện AI trên tài liệu vi phạm. Một luồng thảo luận lan truyền thậm chí gọi chiến thuật của Google là “ kẻ ăn cắp".

Trách nhiệm pháp lý của các công ty công nghệ và sinh kế của báo chí trong tương lai

Vụ kiện có thể đặt ra tiền lệ cho cách AI sử dụng tài liệu có bản quyền, đồng thời tái định hình mô hình doanh thu của báo chí số. Penske Media Corp yêu cầu Google bồi thường thiệt hại và lệnh cấm sử dụng nội dung bị cáo buộc vi phạm, với ước tính tổn thất hàng chục triệu USD.

WebProNews lưu ý vụ kiện đề cập đến mức sụt giảm 20% lưu lượng truy cập trong bối cảnh cạnh tranh không công bằng, có thể thúc đẩy các hành động tương tự từ những nhà xuất bản khác.

Ngoài phạm vi pháp lý, tranh chấp này phản ánh sự cân bằng mong manh giữa đổi mới và tính bền vững trong ngành báo chí. Khi công cụ AI lan rộng, các nhà xuất bản như Penske Media Corp kỳ vọng tòa án sẽ đưa ra các điều khoản công bằng hơn, đảm bảo nền báo chí số không bị ảnh hưởng bởi sự “tiện lợi” do thuật toán mang lại. Khi vụ kiện diễn tiến, nó có thể thúc đẩy cơ quan quản lý giám sát chặt chẽ hơn vai trò của AI trong việc phân phối thông tin, từ đó dẫn tới những cải cách toàn ngành.