Mọi điều cần biết về các tập tin zip

Tập tin nén (zip) là gì, có những khả năng nào?

1. Tập tin zip là gì?

Tập tin zip làm việc giống như một thư mục trong Windows, ngoại trừ việc nội dung bên trong nó được nén lại để giảm dung lượng lưu trữ.

Bạn sẽ làm gì nếu cần gửi email một thư mục chứa 20 tập tin cho ai đó? Vì không thể "đính" thư mục vào email nên bạn sẽ phải gửi cả 20 tập tin hoặc zip chúng lại thành tập tin zip duy nhất, sau đó đính vào email. Sau khi zip, tất cả các tập tin trong file zip cũng sẽ được nén để giảm dung lượng lưu trữ và làm cho việc truyền qua Internet dễ hơn nhiều.

2. Làm thế nào để nén (zip) và giải nén (unzip) các tập tin?

Windows có khả năng zip và unzip tập tin mà không cần phần mềm bổ sung, do đó đừng tải về bất kỳ chương trình nào chỉ để tạo ra file zip hoặc giải nén chúng.

Để tạo ra file zip, hãy nhấp chuột phải vào một vùng trống trên desktop hoặc trong Explorer > chọn New > chọn Compressed (zipped) Folder.

Bạn sẽ nhận thấy quá trình này cũng tương tự như việc tạo ra một thư mục mới, khi bây giờ bạn có thể đổi tên thư mục zip và di chuyển nó đến các địa điểm khác nhau trên máy tính của mình. Với file zip đã tạo ra, chỉ cần chọn và kéo các tập tin của bạn vào thư mục zip mà thôi.

Cách khác để nhanh chóng zip một số tập tin là chọn chúng > nhấp chuột phải và nhấn Send to > chọn Compressed (zipped) folder.

Cách dễ nhất để giải nén một file zip là nhấp chuột phải vào nó và nhấn Extract All.

Cửa sổ mới sẽ mở ra và bạn có thể chọn nơi muốn giải nén các tập tin vào. Theo mặc định, nó sẽ trích xuất nội dung vào cùng thư mục mà file zip “cư ngụ”. Chỉ cần nhấn Extract và thư mục sẽ được tạo ra, chứa tất cả các tập tin nén trong đó.

3. Các tính năng nâng cao

Windows có thể dễ dàng nén/giải nén tập tin, nhưng để làm bất cứ điều gì hơn thế bạn cần một ứng dụng của bên thứ ba. Có một loạt chương trình cung cấp chức năng bổ sung cho các file zip, một trong số đó là phần mềm miễn phí cho Windows 7-Zip.

Sau khi cài đặt, bạn có thể điểm sáng các tập tin > nhấp chuột phải > thêm chúng vào file zip với 7-Zip.

4. Mã hóa file zip

Điều này sẽ hữu ích khi bạn muốn những người không có quyền sẽ không xem được các tập tin trong fle zip của mình. Hãy nhớ sử dụng mật khẩu mạnh để việc dò mật khẩu trở nên vô dụng.

a. ZipCrypto so với AES-256

Nếu chọn tạo ra file zip (chứ không phải 7z), bạn sẽ có thể chọn giữa sự mã hóa ZipCrypto và AES-256. ZipCrypto yếu nhưng có ít vấn đề về khả năng tương thích hơn. AES-256 mạnh hơn nhiều nhưng chỉ làm việc với các hệ thống mới hơn (hoặc với những hệ thống có cài đặt 7-Zip). Hãy cố chọn AES-256 khi có thể.

b. Mã hóa tên tập tin

Đôi khi tên tập tin có thể cũng quan trọng như nội dung bên trong nó. Nếu cần mã hóa tên tập tin của mình, bạn phải sử dụng đuôi tập tin (file extension) 7z thay vì zip.

Đây có thể là vấn đề, bởi vì bạn cần 7-Zip để mở tập tin 7z, và điều gì xảy ra nếu người nhận không có 7-Zip? Vấn đề có thể được giải quyết bằng cách tạo ra tập tin nén tự bung (self-extracting archive). Nếu bạn sử dụng định dạng lưu trữ 7z, hộp kiểm “Encrypt file names” sẽ xuất hiện:

5. Tập tin nén tự bung (SFX)

SFX cũng chỉ là file zip thông thường, nhưng với phần mở rộng tập tin .exe, sẽ tự động bắt đầu quá trình giải nén.

a. Ưu điểm

SFX có 2 lợi thế lớn. Thứ nhất, bạn có thể sử dụng tính năng mã hóa tên tập tin của phần mở rộng .7z. Thứ hai, người nhận không cần bất kỳ phần mềm đặc biệt nào để mở các tập tin nén mà chỉ cần nhấp đúp vào tập tin .exe > nhấp Extract và bạn đã hoàn tất việc giải nén tập tin.

b. Nhược điểm

Nếu bạn sử dụng 7-Zip để nén một số tập tin thành SFX, đính kèm email và gửi cho một người bạn không biết rõ, người đó có thể sẽ thận trọng khi mở tập tin, và thậm chí chương trình chống virus của họ còn có thể đưa ra cảnh báo.

6. Tách tập tin thành nhiều phần

Giả sử bạn có một tập tin 1GB, và muốn lưu nó trên đĩa CD. Mỗi đĩa CD có thể chứa 700MB dữ liệu, do đó bạn sẽ cần 2 đĩa. Nhưng làm thế nào để bạn chia tập tin của mình ra cho vừa với 2 đĩa? Với 7-Zip, điều đó thật dễ dàng.

Bạn có thể chọn từ các giá trị phổ biến như liệt kê ở trên, hoặc nhập vào kích thước riêng mà bạn muốn. Lưu ý, bạn không thể tạo ra SFX nếu bạn chọn chia tập tin. Tuy nhiên, mã hóa thì vẫn có thể. Cũng lưu ý rằng, Windows không thể mở tập tin nén bị chia, vì vậy bạn sẽ cần 7-Zip hoặc một chương trình có khả năng khác để mở chúng.

7. Nén tốt hơn

Một lý do khác để bạn chọn sử dụng 7-Zip thay vì tiện ích tích hợp là nó có tỷ lệ nén tốt hơn.

Bạch Nam Anh