Người Việt đang dần thoát khỏi cái bẫy "chạy theo công nghệ"?

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng đang đối mặt với nhiều biến động khó lường trong giai đoạn 2024-2025, hành vi tiêu dùng của người dân đã có những bước chuyển mình rõ rệt. Trong đó, thị trường điện thoại Việt Nam đang trải qua một cuộc thanh lọc về tư duy tiêu dùng.

Nhiều lựa chọn thay vì chờ đợi những mẫu flagship

Khảo sát tại một số hội nhóm công nghệ và các hệ thống bán lẻ lớn tại Việt Nam trong năm 2025, có thể thấy một sự thay đổi ngoạn mục trong thói quen mua sắm. Thay vì xếp hàng dài để chờ đợi những mẫu flagship mới nhất vừa ra lò, một bộ phận lớn người tiêu dùng đang chuyển hướng sang thị trường điện thoại đã qua sử dụng hoặc các dòng máy "like new" (gần như mới).

Lý do cho sự chuyển dịch này rất rõ ràng, giá trị sử dụng trên giá thành. Một chiếc iPhone hoặc Samsung dòng cao cấp của 1-2 năm trước vẫn sở hữu cấu hình cực kỳ mạnh mẽ, camera sắc nét và khả năng cập nhật phần mềm ổn định trong ít nhất 3-4 năm tới, nhưng mức giá lại rẻ hơn từ 30% đến 50% so với máy mới đập hộp.

Việc lựa chọn máy cũ không còn bị xem là "kém sang" mà được nhìn nhận như một quyết định tài chính thông minh của những người tiêu dùng thực tế. Các hệ thống lớn như Thế Giới Di Động hay FPT Shop cũng đã nhanh chóng nắm bắt xu hướng này bằng cách đẩy mạnh mảng thu cũ đổi mới và bán máy cũ có bảo hành chính hãng để tạo niềm tin cho khách hàng.

Theo đại diện một hệ thống bán lẻ, lượng khách hàng quan tâm đến máy cũ đã tăng rõ rệt trong năm 2025. Lý do không chỉ nằm ở yếu tố giá, mà còn đến từ cách kiểm định chất lượng, bảo hành và chính sách hậu mãi. So với hàng mới, điện thoại cũ đã qua sử dụng thường có giá rẻ hơn khoảng 15-40%, nhưng hiệu năng, thiết kế và tính năng gần như không thua kém.

Một xu hướng đáng chú ý khác trong điều kiện kinh tế khó khăn chính là việc người dùng chủ động kéo dài vòng đời của thiết bị hiện có. Thay vì đổi máy sau mỗi 1-2 năm như trước, nhiều người Việt hiện nay đang đặt mục tiêu sử dụng một chiếc điện thoại trong vòng 4-5 năm, hoặc cho đến khi máy hoàn toàn không còn khả năng hoạt động.

Để làm được điều này, các dịch vụ sửa chữa và bảo dưỡng điện thoại đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Thay vì bỏ ra 20-30 triệu đồng cho một chiếc máy mới, người dùng sẵn sàng chi từ 500.000 đến 2.000.000 đồng để thay pin mới, thay màn hình hoặc ép kính tại các hệ thống uy tín như Điện Thoại Vui. Việc tối ưu hóa phần mềm, xóa bớt ứng dụng rác và sử dụng các loại ốp lưng chống sốc chất lượng cao cũng trở thành thói quen phổ biến nhằm giữ cho "dế cưng" bền bỉ nhất có thể qua mùa bão giá.

Thị trường điện thoại Việt Nam đang trải qua một cuộc thanh lọc về tư duy tiêu dùng.

Đối với những người bắt buộc phải mua máy mới do máy cũ đã hỏng hoàn toàn hoặc nhu cầu công việc đòi hỏi, phân khúc điện thoại giá rẻ (dưới 5 triệu đồng) và tầm trung (5-10 triệu đồng) đang trở thành "mảnh đất màu mỡ". Các thương hiệu đến từ Trung Quốc như Xiaomi, Oppo hay Realme đang thắng thế nhờ chiến lược cấu hình cao nhưng giá bán cực kỳ cạnh tranh.

Người tiêu dùng lúc này trở nên khắt khe hơn bao giờ hết. Họ không còn dễ dàng bị thuyết phục bởi các chiến dịch quảng cáo hào nhoáng mà tập trung vào các thông số thực tế: Dung lượng pin phải lớn (từ 5000mAh trở lên), hỗ trợ sạc nhanh để tiết kiệm thời gian, và đặc biệt là độ bền vật lý. Các chương trình mua hàng trả góp 0% lãi suất thông qua các công ty tài chính hoặc thẻ tín dụng cũng là "phao cứu sinh" giúp người dân sở hữu thiết bị mới mà không cần phải bỏ ra một khoản tiền mặt lớn ngay lập tức.

Theo các báo cáo đánh giá, thị trường máy tân trang đang trải qua một giai đoạn bùng nổ mạnh mẽ. Dự kiến quy mô thị trường này sẽ đạt khoảng 42,33 tỷ USD đến 88,78 tỷ USD vào năm 2025. Người tiêu dùng, đặc biệt là thế hệ trẻ đang tìm kiếm các dòng flagship cũ nhưng được tân trang chính hãng để có trải nghiệm cao cấp với mức giá rẻ hơn từ 20-40%.

Sự chuyển dịch này đang tạo ra những tác động dây chuyền tới toàn bộ hệ sinh thái di động, Điển hình như, các hãng công nghệ lớn như Apple và Samsung đang phải đối mặt với "đối thủ" lớn nhất của chính mình đó là các thiết bị cũ của chính họ. Khi một lượng lớn người dùng chọn mua iPhone 14 hay Galaxy S23 cũ thay vì nâng cấp lên dòng 16 hay S25, doanh số bán hàng của các dòng máy mới bị ảnh hưởng trực tiếp, đặc biệt là ở phân khúc cận cao cấp.

Về chiến lược kinh doanh, các nhà bán lẻ lớn tại Việt Nam như Thế Giới Di Động, FPT Shop, và CellphoneS đang chuyển dịch mạnh mẽ sang mảng "thu cũ đổi mới" và đồ secondhand để tìm kiếm động lực tăng trưởng mới khi thị trường máy mới bão hòa.

Quay về với những giá trị cốt lõi của sản phẩm

Nhìn chung, thị trường điện thoại Việt Nam trong giai đoạn kinh tế khó khăn đang trải qua một cuộc thanh lọc về tư duy tiêu dùng. Người Việt đang dần thoát khỏi cái bẫy "chạy theo công nghệ" để quay về với những giá trị cốt lõi của sản phẩm. Sự lên ngôi của thị trường máy cũ và dịch vụ sửa chữa không chỉ giúp người dân tiết kiệm chi phí mà còn góp phần giảm thiểu rác thải điện tử, hướng tới một lối sống bền vững hơn.

Dưới tác động của truyền thông và marketing, việc đổi điện thoại mới từng là xu hướng của nhiều người. Nhưng chỉ trong 2-3 năm trở lại đây, xu hướng này bắt đầu đảo chiều. Nhiều người chọn tiếp tục sử dụng điện thoại cũ 3-5 năm, không thay máy tính nếu vẫn còn dùng ổn và cảm thấy không cần thiết.

Có thể thấy, dù kinh tế có khó khăn đến đâu, nhu cầu kết nối vẫn là thiết yếu. Tuy nhiên, cách mà người Việt đáp ứng nhu cầu đó đã trở nên tinh tế, thận trọng và thông minh hơn rất nhiều. Các nhà sản xuất và bán lẻ nếu muốn tồn tại và phát triển trong bối cảnh này chắc chắn sẽ phải điều chỉnh chiến lược, tập trung vào hậu mãi và các giải pháp tài chính linh hoạt thay vì chỉ chạy đua về tính năng hay thiết kế.

Thị trường smartphone Việt Nam cuối năm 2025 dự báo sẽ tiếp tục phân hóa mạnh mẽ. Phân khúc máy mới sẽ tập trung sâu vào những đột phá thực sự như điện thoại gập hoặc AI cá nhân hóa sâu sắc, trong khi phân khúc phổ thông sẽ hoàn toàn thuộc về các thiết bị "Likenew" và các dòng máy giá rẻ từ Trung Quốc.

Việc người dùng tìm đến điện thoại cũ không chỉ là giải pháp tài chính trong thời kỳ khó khăn mà còn là minh chứng cho sự trưởng thành của thị trường tiêu dùng Việt Nam, thông minh hơn, thực tế hơn và bền vững hơn. Nếu bạn đang cân nhắc mua một chiếc điện thoại, hãy xem xét kỹ nhu cầu thực tế; đôi khi một chiếc "flagship cũ" lại là lựa chọn tối ưu hơn cả một chiếc "máy mới tầm trung".

Các báo cáo thị trường cho thấy thực tế, chu kỳ nâng cấp smartphone trung bình của người dùng toàn cầu đã kéo dài lên khoảng 3,5 năm hoặc lâu hơn, so với mức từ 2 đến 2,5 năm trước đây. Con số này phản ánh việc nhiều người không còn thay smartphone liên tục như trước đây để theo kịp xu hướng.

Điều này được thể hiện ở dữ liệu doanh số smartphone toàn cầu năm 2025. Hãng nghiên cứu thị trường IDC dự báo lượng smartphone xuất xưởng toàn cầu sẽ chỉ tăng khoảng 2,3% trong năm 2025 so với 2024, đạt khoảng 1,26 tỉ chiếc, phản ánh tăng trưởng chậm và không bùng nổ như những năm trước đó.

Ở khu vực Đông Nam Á, doanh số smartphone quý 3/2025 thậm chí giảm nhẹ, cho thấy nhu cầu mua mới đang gặp khó khăn trong bối cảnh kinh tế và thị trường nhiều biến động, theo hãng nghiên cứu thị trường Omdia. Cụ thể hơn, tổng doanh số smartphone bán ra từ tháng 7 đến tháng 9.2025 tại Đông Nam Á là 25,6 triệu chiếc, giảm 1% so với cùng kỳ năm ngoái.