Truyền thông chính sách về AI của Hàn Quốc: Kinh nghiệm và gợi ý cho Việt Nam

Văn phòng Chính phủ về trí tuệ nhân tạo (AI) của Hàn Quốc không chỉ là cơ quan triển khai công nghệ, mà còn là nơi truyền thông chính sách tiên phong, minh bạch hóa mục tiêu, đảm bảo an toàn dữ liệu và đặt người dân làm trung tâm.

Tháng 11/2025, Chính phủ Hàn Quốc công bố việc thành lập Văn phòng Chính phủ về AI (Office of AI Government), một cơ quan đầu mối nhằm thúc đẩy chuyển đổi số trong khu vực công. Văn phòng này bao gồm 3 cục chức năng: Cục Chính sách Chính phủ AI, Cục Dịch vụ Chính phủ AI, và Cục Hạ tầng Chính phủ AI, với mục tiêu tăng tốc quá trình đổi mới hành chính dựa trên AI, cải thiện hiệu quả các dịch vụ công và đảm bảo sự đồng bộ trong triển khai các dự án công nghệ số.

Ảnh minh họa (Nguồn: OCED).

Động thái này đánh dấu bước tiến quan trọng của Hàn Quốc trong việc đưa AI trở thành nền tảng của toàn bộ hoạt động quản trị, không chỉ nhằm nâng cao hiệu quả vận hành nhà nước mà còn cải thiện chất lượng dịch vụ công và tăng cường sự hài lòng của người dân.

Chiến lược truyền thông cho mô hình Văn phòng Chính phủ về AI

Việc thiết lập Văn phòng Chính phủ AI về không chỉ là một quyết định hành chính, mà còn là một chiến lược truyền thông chính sách, nhằm tạo đồng thuận và niềm tin từ công chúng.

Minh bạch về mục tiêu và cách triển khai chính sách

Ngay từ khi công bố, chính phủ Hàn Quốc đã nhấn mạnh AI sẽ được sử dụng để cải thiện hiệu quả hành chính, nâng cao chất lượng dịch vụ công và phục vụ người dân. Tổng thống Yoon Suk-yeol đã công bố kế hoạch ngân sách năm 2026 sẽ dành ra 10,1 nghìn tỷ won (6,98 tỷ USD) trong tổng ngân sách để giúp Hàn Quốc chuyển đổi sang một “xã hội dựa trên AI”. Trong đó, ưu tiên hàng đầu là đầu tư vào việc tích hợp AI trong các ngành công nghiệp, cuộc sống hàng ngày và dịch vụ công, đồng thời ưu tiên đào tạo lực lượng lao động và phát triển cơ sở hạ tầng AI.

Bộ trưởng Nội vụ và An toàn Yoon Ho-jung.

Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ và An toàn Yoon Ho-jung, Bộ Nội vụ sẽ giám sát việc sử dụng công nghệ AI trong khu vực công và chính phủ, để đảm bảo chính phủ ứng dụng AI hiệu quả vào các chức năng của mình.

Bằng cách tổ chức các sự kiện công khai và thông cáo báo chí, chính phủ đã truyền tải một thông điệp nhất quán: Sử dụng AI để cải thiện hệ thống phục hồi trong thời gian ngừng hoạt động bất ngờ, cũng như thúc đẩy các dịch vụ công kỹ thuật số với AI. Đây là bước quan trọng trong truyền thông chính sách, vì người dân phải hiểu rõ tầm quan trọng của của chính sách trước khi đồng thuận và tham gia thực thi.

Ảnh minh họa (Nguồn: KoreaTechToday).

Định vị AI là công cụ phục vụ người dân

Một điểm nổi bật trong chiến lược “Chính phủ AI” của Hàn Quốc là cách chính phủ kết hợp giữa chuyển đổi số và phân quyền, coi AI không chỉ là công cụ kỹ thuật mà là phương tiện để mở rộng dân chủ cơ sở, gia tăng vai trò của người dân trong quá trình hoạch định và thực thi chính sách.

Bộ trưởng Yoon Ho-jung đã nhấn mạnh rằng, việc tái cơ cấu bộ máy gắn với Văn phòng Chính phủ AI phản ánh ba giá trị cốt lõi: Sự tham gia, đoàn kết và đổi mới. Trong đó, sự tham gia của cư dân là trọng tâm để đảm bảo quá trình chuyển đổi số thực sự phục vụ nhu cầu và đặc thù của từng địa phương.

Một ví dụ quan trọng là Văn phòng Đổi mới Địa phương, đơn vị được giao nhiệm vụ xây dựng các khuôn khổ nhằm thúc đẩy sự tham gia trực tiếp của cộng đồng. Cơ quan này sẽ thể chế hóa Hội đồng Tự quản cư dân (Resident Self-Governance Councils) - mô hình cho phép người dân tham gia vào việc ra quyết định về các chính sách địa phương và phân bổ ngân sách.

Bộ trưởng Yoon khẳng định: “Chúng tôi sẽ thành lập một chính quyền địa phương tập trung vào cư dân. Bằng cách tăng cường sự tham gia, chúng tôi mong muốn khôi phục chủ quyền cho các cộng đồng địa phương”. Tuyên bố này cho thấy, chiến lược AI của Hàn Quốc không chỉ tập trung vào công nghệ mà còn hướng tới tái thiết mô hình quản trị, trong đó quyền lực được phân bổ sâu hơn đến cấp địa phương và mở rộng không gian để người dân cùng tham gia xây dựng chính sách.

Nhờ định vị AI là công cụ phục vụ con người và bảo đảm vai trò chủ thể của cộng đồng, Hàn Quốc tạo ra nền tảng quan trọng để xây dựng niềm tin vào quá trình chuyển đổi số trong khu vực công.

Đảm bảo an toàn dữ liệu và khả năng phục hồi hệ thống

Yếu tố cốt lõi để triển khai Văn phòng Chính phủ AI không chỉ nằm ở công nghệ hay dịch vụ, mà còn ở khả năng duy trì sự ổn định, an toàn, và liên tục của toàn bộ hệ thống dữ liệu quốc gia.

Theo đó, Bộ Giáo dục Hàn Quốc công bố kế hoạch nâng cấp hạ tầng dữ liệu quốc gia, tích hợp các hệ thống dự phòng và khung phục hồi sau thảm họa dựa trên AI để bảo vệ cơ sở dữ liệu quan trọng và đảm bảo dịch vụ liên tục trong các tình huống khẩn cấp. Đồng thời, Bộ Giáo dục cũng sẽ tăng cường hợp tác với các cơ quan bảo vệ an ninh quốc gia như Cơ quan Cảnh sát quốc gia, Cơ quan Phòng cháy chữa cháy quốc gia và Cơ quan Điều tra tội phạm nghiêm trọng để áp dụng AI trong phân tích dữ liệu, dự đoán rủi ro, tăng tốc phản ứng đối với các tình huống khẩn cấp.

Ở góc độ truyền thông chính sách, đây là chiến lược xây dựng niềm tin từ gốc. Trước khi thuyết phục người dân sử dụng dịch vụ AI, chính phủ chứng minh rằng, hạ tầng đủ mạnh, đủ an toàn và sẵn sàng ứng phó mọi khủng hoảng.

Bài học cho Việt Nam

Trong giai đoạn đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, những kinh nghiệm của Hàn Quốc mang lại nhiều gợi mở quan trọng cho Việt Nam về cách gắn kết công nghệ với cải cách quản trị và truyền thông chính sách.

Trước hết, thay vì chỉ nhấn mạnh AI như một công nghệ hiện đại, Việt Nam có thể học cách đặt người dân và chính quyền địa phương làm trung tâm trong cả thiết kế chính sách lẫn truyền thông. Khi người dân cảm nhận rõ AI giúp nâng cao hiệu quả dịch vụ công, giảm thiểu thủ tục và bảo vệ quyền lợi của họ, sự đồng thuận xã hội với các chương trình chuyển đổi số sẽ được củng cố mạnh mẽ hơn.

Một bài học quan trọng khác là tăng cường minh bạch về tiêu chuẩn an toàn dữ liệu và khả năng phục hồi hệ thống. Hàn Quốc luôn công khai quy trình bảo vệ dữ liệu, cơ chế dự phòng cũng như biện pháp ứng phó sự cố. Việt Nam có thể áp dụng cách tiếp cận tương tự bằng việc truyền thông rõ ràng về an toàn dữ liệu, quy trình xử lý rủi ro và tiêu chuẩn vận hành hệ thống. Điều này không chỉ tăng niềm tin của người dân và doanh nghiệp, mà còn giúp tạo nền tảng để các dịch vụ AI được triển khai thuận lợi, bền vững và có trách nhiệm./.