4 thay đổi về tự động hóa trên máy bay có thể xuất hiện sớm

Khi tự động hóa đang trở thành xu hướng chủ đạo trong các dịch vụ vận tải, không ngạc nhiên khi công nghệ máy bay cũng có những thay đổi lớn hướng đến tự động hóa. Tuy chưa thể có phi công AI trong tương lai gần, nhưng tự động hóa đang được tích hợp để làm cho việc bay nhanh hơn, an toàn hơn và trơn tru hơn. Dưới đây là 4 cải tiến tự động hóa đáng chú ý trong ngành hàng không mà chúng ta có thể sớm được thấy.

1. Tự động hóa trên các mẫu máy bay cá nhân Cessna Citation mới

Tháng 10/2024, các máy bay cá nhân Cessna Citation đã công bố tích hợp công nghệ tự động Garmin® Emergency Autoland mới nhất, mở ra kỷ nguyên mới cho dịch vụ máy bay cá nhân. Hệ thống này sẽ tự động kích hoạt khi phát hiện phi công không phản hồi trong thời gian dài, liên tục kiểm tra sự tỉnh táo của phi công.

Ảnh minh hoạ.

Khi được kích hoạt, hệ thống sẽ tự động ổn định máy bay, xác định vị trí và liên hệ với kiểm soát không lưu. Từ thông báo tình trạng máy bay cho hành khách đến việc hạ cánh tự động, tất cả đều do hệ thống tự động Garmin® Emergency Autoland thực hiện. Các mẫu máy bay này dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào năm 2026 và 2027.

2. Phi công phụ AI – có thể sẽ đến sớm hơn

Dù trong tương lai, các chuyến bay thương mại vẫn cần ít nhất một phi công con người, nhưng AI đang được cân nhắc để trở thành phi công phụ. Tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), hệ thống "Air-Guardian" – một trong những phi công phụ AI đầu tiên – đã được phát triển để tăng cường an toàn hàng không bằng cách kết hợp trực giác của con người với độ chính xác của máy móc.

Sử dụng công nghệ theo dõi mắt và mạng nơron, hệ thống này giám sát sự tập trung của phi công và can thiệp khi phát hiện rủi ro tiềm ẩn. Theo Lianhao Yin, tác giả chính của nghiên cứu, “Hệ thống Air-Guardian không cứng nhắc; nó có thể tùy chỉnh để phù hợp với yêu cầu của từng tình huống, giúp tạo nên sự hợp tác linh hoạt giữa con người và máy móc.” Hợp tác giữa AI và con người có thể giảm thiểu lỗi trong các tình huống bay phức tạp, tăng cường an toàn cho hành khách.

3. Vai trò của tự động hóa trong bền vững hàng không

Với bền vững là trọng tâm trong tương lai của hàng không, hiện tại, hàng không đóng góp khoảng 2,5% lượng khí thải toàn cầu, điều này cần giảm xuống để duy trì tính khả thi của vận tải thương mại. Nhiên liệu Hàng không Bền vững (SAF) – sử dụng tài nguyên tái tạo và phụ phẩm từ chất thải đang được khuyến khích. Tuy nhiên, AI cũng có thể giúp tăng tính bền vững cho hàng không bằng cách phân tích dữ liệu để đánh giá các cải tiến hiệu suất và tối ưu hóa nguồn cung.

AI còn có thể cải thiện đường bay theo hiệu quả nhiên liệu. Thay vì bay theo lộ trình cố định, AI có thể liên tục quét tìm đường tắt (Directs) để tiết kiệm thời gian và nhiên liệu trong những điều kiện thời tiết thay đổi. Hệ thống SkyBreathe® On Board Direct Assistant đã ứng dụng AI để đưa ra khuyến nghị đường tắt kịp thời, giúp tiết kiệm từ 2-5% lượng nhiên liệu trên mỗi chuyến bay.

4. AI có thể giảm thiểu dải khói (Contrails)

Dải khói (Contrails), thường bị nhầm lẫn với chemtrails, chiếm tới 35% tác động của hàng không đến sự nóng lên toàn cầu, lớn hơn một nửa so với tác động của nhiên liệu máy bay. Contrails hình thành phụ thuộc vào các điều kiện khí quyển như nhiệt độ và độ ẩm, với một số ít chuyến bay chịu trách nhiệm cho phần lớn lượng contrails.

Bằng cách sử dụng dữ liệu thời tiết, vệ tinh và chuyến bay, AI có thể dự đoán nơi contrails sẽ hình thành, cho phép điều chỉnh độ cao để tránh chúng. Một thử nghiệm với Google, American Airlines và Breakthrough Energy đã sử dụng AI để giảm lượng contrails, với kết quả giảm tới 54% contrails trên 70 chuyến bay thử nghiệm của American Airlines.

Bầu trời không có giới hạn đối với tự động hóa

Sự kết hợp giữa tự động hóa và hàng không đang mở ra một tương lai tươi sáng hơn. Sắp tới, chúng ta sẽ thấy hiệu suất và an toàn tăng cường, đồng thời giảm đáng kể lượng khí thải toàn cầu nhờ vào các can thiệp hiệu quả và sự hợp tác với trí tuệ nhân tạo.