Biến phần cứng máy tính cũ thành máy chủ gia đình với FreeNAS

Mỗi lần mua máy mới, người dùng PC thường thu thập lại những phần cứng còn tốt. Thay vì để chúng bắt bụi, tại sao không sử dụng lại những thứ này để làm máy chủ chia sẻ tập tin?

Một số hệ điều hành nguồn mở, miễn phí - mà cụ thể là FreeNAS - chạy tốt trên một loạt phần cứng cũ. FreeNAS cực kỳ ổn định, dễ cài đặt, tập trung vào lưu trữ và chia sẻ tập tin trên mạng gia đình. Bạn cần một hệ thống làm việc được (với ổ cứng đáng tin cậy) và một ít thời gian để cấu hình mọi thứ.

1. FreeNAS là gì?

FreeNAS dựa trên FreeBSD (mà FreeBSD lại dựa trên BSD - phiên bản Unix được Đại học California, Berkeley phát triển). FreeBSD là hệ điều hành máy chủ còn FreeNAS đã được tối ưu để lưu trữ và phục vụ tập tin. Nó hỗ trợ SMB/CIFS (chia sẻ tập tin trên Windows), NFS (chia sẻ tập tin trên Unix), AFP (chia sẻ tập tin của Apple), FTP và iSCSI. FreeNAS cũng làm việc với một loạt plug-in để sao lưu mạng tự động, tải về BitTorrent, Plex Media Server, MiniDLNA,… (thông tin chi tiết có tại website của FreeNAS).

2. Bạn cần gì để xây dựng máy chủ FreeNAS

FreeNAS tương thích với tất cả phần cứng được FreeBSD hỗ trợ - hầu như mọi nền tảng x86, và nó hỗ trợ nhiều chipset, bộ điều khiển mạng. Lý tưởng nhất là FreeNAS được cài trên ổ SSD nhỏ hoặc thậm chí là ổ flash (mặc dù ổ cứng thông thường cũng làm việc tốt), và hệ thống nên có vài ổ cứng đáng tin cậy để lưu trữ.

3. Bắt FreeNAS khởi động

Để thiết lập FreeNAS, bạn tải tập tin ISO cài đặt về từ website của FreeNAS. Nếu có ổ đĩa quang, hãy ghi tập tin ISO đó ra đĩa > khởi động máy từ đĩa này theo cách bạn vẫn làm với bất kỳ đĩa CD khởi động được nào khác.

Việc cài hệ điều hành lên ổ flash phức tạp hơn một chút. Mặc dù FreeNAS chỉ đòi hỏi không gian lưu trữ tối thiểu nhưng nó không thể chia sẻ ổ đĩa với dữ liệu khác.

Nếu không có ổ quang, bạn có thể sử dụng một vài tiện ích miễn phí, chẳng hạn như WinRAR, cài đặt trực tiếp FreeNAS vào ổ USB (hoặc ổ đĩa khác).

Để cài đặt ổ flash, bạn cũng cần tiện ích nén/giải nén tập tin có thể mở các file ISO (như WinRAR hoặc 7-Zip), cộng với tiện ích ghi ảnh đĩa (disk image writing) như Win32 Disk Imager .

Sau khi đã tải về file ISO, nhấp chuột phải vào biểu tượng tập tin > chọn Mount (còn chúng tôi sử dụng WinRAR để mở) > trích xuất (extract) tập tin FreeNAS_x64.img.xz thành tập tin ảnh FreeNAS_x64.img. Bạn cần ghi FreeNAS_x64.img vào ổ flash để cài đặt hệ điều hành và làm cho ổ đĩa có khả năng khởi động.

Viết tập tin ảnh hệ điều hành FreeNAS vào ổ đĩa flash USB chỉ mất vài giây và chỉ hết 1,86GB, mặc dù nó đòi hỏi ổ đĩa có dung lượng tối thiểu 4GB.

Tiếp theo, cắm ổ flash vào máy > chạy Win32 Disk Imager > chọn tập tin ảnh FreeNAS_x64.img. Trong menu thả xuống Device ở bên phải, nhớ chọn ổ USB. Nhấn nút Write và Win32 Disk Imager sẽ làm nốt phần còn lại. Sau khi ghi xong, cắm ổ flash vào máy bạn muốn sử dụng với FreeNAS > khởi động vào ổ đĩa là xong.

4. Thiết lập FreeNAS

Khi FreeNAS khởi chạy lần đầu, sẽ thấy menu dạng text đơn giản với 11 lựa chọn.

Sau khi khởi động vào ổ flash, bạn sẽ thấy menu dạng text đơn giản với 11 lựa chọn. Theo mặc định, FreeNAS sẽ được cấu hình để sử dụng DHCP.

Lần đầu tiên truy cập vào giao diện web của FreeNAS, bạn sẽ được nhắc thiết lập mật khẩu mới.

Lần đầu nhấn địa chỉ IP của FreeNAS, bạn sẽ được nhắc thiết lập mật khẩu quản trị. Tuy nhiên, tên người dùng mặc định không phải là "admin" hay "administrator"mà là "root".

Bạn sẽ phải tiến hành vài bước nữa để cấu hình lưu trữ. Đầu tiên, nhấn Storage > Volumes > phần Volume Manager và chọn ổ cứng bạn muốn sử dụng với hệ điều hành. Lưu ý: Bất kỳ ổ cứng nào mà bạn chọn để sử dụng với FreeNAS đều sẽ bị xóa hoàn toàn.

Sẽ phải cấu hình nhiều thứ

Bạn cũng sẽ cần chọn hệ thống tập tin, kích hoạt các dịch vụ/giao thức, tạo ra và đặt tên cho thư mục chia sẻ, thiết lập quyền được phép cho thư mục.

Bạch Nam Anh