Bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp bảo đảm phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn

Ngày 1/10, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Phiên họp Chính phủ nhằm đánh giá tình hình sau 3 tháng thực hiện, tiếp tục rà soát, bàn các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc để việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp thực sự đi vào nền nếp, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phục vụ tốt nhất cho người dân, doanh nghiệp.

Trên 7 triệu hồ sơ trực tuyến được xử lý

Tại phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trơn tru, thông suốt, chuyển đổi trạng thái từ nền hành chính nặng về quản lý, thụ động giải quyết công việc cho người dân và doanh nghiệp sang kiến tạo phát triển và chủ động phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Vừa qua, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành Kết luận số 195-KL/TW về tình hình, kết quả hoạt động của bộ máy hệ thống chính trị và chính quyền địa phương 2 cấp, với những nhiệm vụ rất cụ thể đối với Đảng ủy Chính phủ, đặc biệt là rà soát, đánh giá kỹ lưỡng tính khả thi trong thực hiện nhiệm vụ phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền cho cơ sở.

Theo Thủ tướng, sau 3 tháng triển khai (từ 1/7), việc tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tiếp tục có nhiều chuyển biến tích cực, khẳng định sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, quyết liệt của Đảng, trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, đồng thời thể hiện tinh thần trách nhiệm, quyết tâm cao, sáng tạo của các cấp, các ngành và địa phương.

Thủ tướng chủ trì phiên họp Chính phủ về chính quyền địa phương 2 cấp - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Đến nay, bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp đã cơ bản kiện toàn tổ chức và nhân sự, vận hành tương đối thông suốt, đồng bộ, không gián đoạn, bảo đảm phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn; cải cách hành chính và chuyển đổi số đạt nhiều kết quả tích cực với trên 7 triệu hồ sơ trực tuyến được xử lý, tỉ lệ đúng hạn đạt trên 91%, hơn 3.100 trung tâm hành chính công cấp xã được đưa vào hoạt động; việc sắp xếp trụ sở, tài sản công được triển khai nghiêm túc, tiết kiệm ngân sách, nhiều cơ sở được chuyển đổi công năng phục vụ cộng đồng; nhân dân đồng thuận, ủng hộ chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước.

Tuy nhiên, Thủ tướng nêu rõ, quá trình triển khai vẫn còn không ít vướng mắc, tồn tại, như vẫn còn tình trạng nơi thừa, nơi thiếu cán bộ, công chức, một số nơi số lượng công việc chưa phù hợp với số lượng cán bộ, những địa bàn phát triển mạnh về kinh tế - xã hội có tình trạng quá tải công việc, công việc nhiều nhưng chế độ chính sách chưa phù hợp; đội ngũ cán bộ nhiều nơi còn hạn chế về năng lực quản lý, năng lực pháp lý, năng lực chuyên môn, năng lực chuyển đổi số, năng lực kiến tạo…

Một số văn bản hướng dẫn còn chậm, nhất là trong lĩnh vực tài chính - kế toán, đất đai, giáo dục. Nhiều nơi khó khăn về cơ sở hạ tầng, nguồn lực, đi lại khó khăn; hệ thống dịch vụ công trực tuyến còn bất cập, dữ liệu thiếu đồng bộ; chưa giải quyết dứt điểm việc chi trả chế độ chính sách cho người nghỉ việc; người dân ở một số địa bàn chưa kịp thích ứng với cách thức giải quyết thủ tục mới…

Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận những giải pháp tháo gỡ ngay những vướng mắc còn đang tồn tại. Trong đó, về thể chế, chính sách, theo Thủ tướng, đến nay, nhiều lĩnh vực chưa có hướng dẫn cụ thể khiến địa phương còn lúng túng trong triển khai, nguyên nhân tại sao, trách nhiệm của ai, cam kết tiến độ như thế nào? "Không thể để tình trạng "chờ đợi văn bản" làm đình trệ bộ máy", Thủ tướng nhấn mạnh.

Cùng với đó, làm rõ vướng mắc, nguyên nhân, đề xuất tháo gỡ, cam kết tiến độ hoàn thành chi trả chế độ cho người nghỉ việc, dứt khoát hoàn thành trước 15/10/2025; đánh giá kỹ lưỡng, chính xác thực trạng tình hình và đề xuất giải pháp giải quyết tình trạng nơi thừa, nơi thiếu cán bộ, công chức.

Đồng thời, tháo gỡ dứt điểm các vướng mắc liên quan cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin, hệ thống dịch vụ công trực tuyến. Tiếp tục đánh giá về tính khả thi trong việc thực hiện nhiệm vụ phân quyền, phân cấp, phân định thẩm quyền cho cơ sở theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư.

Về cải cách hành chính, Thủ tướng cho rằng nhiều thủ tục liên thông chưa vận hành trôi chảy, như thủ tục phi địa giới trong lĩnh vực đất đai, xây dựng, hộ tịch, bảo hiểm; đề nghị các đại biểu nêu hướng giải quyết để đơn giản hóa quy trình, không để tình trạng người dân phải đi lại nhiều lần, gây bức xúc. Đặc biệt, Thủ tướng nhấn mạnh cần phát huy hơn nữa vai trò kiến tạo phát triển của cấp cơ sở.

Đã giải quyết chế độ cho hơn 105.000 người

Theo báo cáo của Bộ Nội vụ, sau khi mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đi vào vận hành từ ngày 1/7/2025, qua rà soát, cơ bản các Bộ, cơ quan ngang Bộ đã quán triệt và triển khai đầy đủ các nhiệm vụ được giao tại các kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các Nghị quyết, công điện của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, cụ thể:

Có 42/69 nhiệm vụ được giao tại 6 Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Nghị quyết của Chính phủ, Công điện của Thủ tướng Chính phủ đã được các Bộ, cơ quan ngang Bộ quán triệt và đã triển khai thực hiện (một số nhiệm vụ là hoạt động thường xuyên, tiếp tục được thực hiện trong thời gian tới).

Toàn cảnh phiên họp - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Có 27/69 nhiệm vụ được giao tại 6 Kết luận của Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã được các Bộ, cơ quan ngang Bộ quán triệt, đang trong quá trình tổ chức thực hiện (một số nhiệm vụ đã báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư và đang tiếp tục hoàn thiện).

Về kiện toàn tổ chức và nhân sự của chính quyền địa phương: đến nay, 100% địa phương đã bố trí đủ chức danh lãnh đạo Ủy ban nhân dân các cấp. Các cơ quan chuyên môn cấp tỉnh, cấp xã đã được kiện toàn. Đội ngũ cán bộ được bố trí, luân chuyển, điều động, biệt phái, tăng cường cán bộ, công chức, viên chức, ưu tiên bố trí nhân sự có chuyên môn và kinh nghiệm trong các lĩnh vực quy hoạch, xây dựng, kiến trúc, giao thông, đất đai, tài nguyên, môi trường, giáo dục, đào tạo, công nghệ thông tin về cho Ủy ban nhân dân cấp xã.

Về giải quyết chế độ, chính sách: trên cơ sở báo cáo của các bộ, ngành, địa phương thì đến nay cả nước đã có 142.746 người đã có quyết định nghỉ việc, trong đó có 105.056 người (tỷ lệ 73,6%) đã được nhận tiền chi trả chính sách, chế độ và còn 37.590 người (tỷ lệ 26,4%) đã có quyết định nghỉ việc nhưng chưa được tiền chi trả chính sách, chế độ, trong đó có 17 đơn vị (11 bộ và 6 tỉnh, thành phố) đã hoàn thành việc chi trả, 13 đơn vị (10 bộ và 3 địa phương) mới chi trả 60%. Nhiều địa phương ban hành chế độ hỗ trợ nhà ở, phương tiện đi lại, đào tạo nghề và việc làm cho cán bộ dôi dư.

Tình hình thực hiện các nội dung liên quan đến thủ tục hành chính: cải cách thủ tục hành chính được đẩy mạnh. Cả nước đã đề xuất bãi bỏ 519 thủ tục hành chính, đơn giản hóa 2.421 thủ tục hành chính. Từ 1/7 đến 30/9, khoảng 7 triệu hồ sơ trực tuyến được tiếp nhận, tỷ lệ giải quyết đúng hạn đạt 91%.

Hơn 3.100 Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã (của 32 tỉnh, thành phố) được đưa vào hoạt động, áp dụng mô hình một cửa hiện đại, nhiều nơi ứng dụng AI và biểu mẫu điện tử (riêng Hà Nội và Quảng Ninh áp dụng mô hình một cấp). Các trung tâm này bước đầu vận hành ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi thực hiện thủ tục hành chính.

Thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp: Nhiều địa phương đưa vào vận hành Trung tâm điều hành tập trung 2 cấp, triển khai quản lý văn bản điện tử, chữ ký số tập trung, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, doanh nghiệp. Một số xã, phường thí điểm trí tuệ nhân tạo trong phân tích dữ liệu, cảnh báo an ninh trật tự. Hàng nghìn cán bộ cấp xã được tập huấn kỹ năng số, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý.

Về sắp xếp, bố trí trụ sở làm việc, xử lý trụ sở, tài sản công: cơ bản các tỉnh, thành phố đã ổn định trụ sở làm việc, bảo đảm công tác phục vụ nhân dân không gián đoạn. Nhiều nơi đã bố trí trụ sở dôi dư làm công trình công cộng, trung tâm sinh hoạt cộng đồng. Công tác rà soát, bố trí xe công, máy móc, thiết bị được tiến hành nghiêm túc, công khai.

Về công tác lưu trữ, số hóa hồ sơ, tài liệu: các tỉnh, thành phố ban hành kế hoạch tăng cường lưu trữ, số hóa tài liệu. Hồ sơ sau sắp xếp được bàn giao, niêm phong, bảo đảm an toàn. Một số địa phương đã lập đề án số hóa hồ sơ lịch sử và hành chính.