Cơ sở dữ liệu đất đai phải tập trung, thống nhất, "đúng, đủ, sạch, sống"

Sáng 15/10, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe Bộ Nông nghiệp và Môi trường báo cáo tình hình triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai và giải pháp đẩy nhanh tiến độ, kết nối trực tuyến với UBND các tỉnh, thành phố trên cả nước.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe Bộ Nông nghiệp và Môi trường báo cáo tình hình triển khai xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, việc xây dựng và vận hành cơ sở dữ liệu đất đai là nhiệm vụ then chốt được quy định trong Luật Đất đai và đang nhận được sự quan tâm của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương.

Nền tảng thiết yếu cho công tác quản lý nhà nước

Cơ sở dữ liệu đất đai là nền tảng thiết yếu cho công tác quản lý nhà nước, không chỉ dừng lại ở việc tổng hợp số liệu, mà bao gồm toàn bộ thông tin về thửa đất, bản đồ địa chính và các hoạt động liên quan đến đo đạc, lưu trữ.

Tuy nhiên, theo Phó Thủ tướng, mặc dù Luật Đất đai đã quy định rõ cấu trúc, phương thức quản lý, tiến độ hoàn thành cơ sở dữ liệu, song đến thời điểm này tiến độ triển khai ở Trung ương và địa phương vẫn còn chậm.

Phó Thủ tướng đề nghị cuộc họp tập trung làm rõ các nội dung cốt lõi: Sản phẩm cần đạt được của cơ sở dữ liệu đất đai; phương thức thực hiện... - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Ngân sách nhà nước đã đầu tư rất lớn cho công tác đo đạc, thống kê, nhưng vẫn chưa đầy đủ và chính xác, chưa đáp ứng được yêu cầu "sạch", "sống" và cập nhật. Do đó, cần tách riêng phần đo đạc, kiểm đếm, đồng thời tập trung vào xây dựng cơ sở dữ liệu và các công cụ quản lý dựa trên ứng dụng công nghệ và số hóa.

Cụ thể, dữ liệu đất đai chưa đáp ứng được các yêu cầu tối thiểu như theo dõi biến động giá đất, quản lý mục đích sử dụng đất hay cập nhật dữ liệu đo đạc, bản đồ...

Đơn cử, định hướng sắp tới là áp dụng thống nhất một phương pháp định giá dựa trên dữ liệu, xác định giá đất theo vùng giá trị và thửa đất chuẩn, sử dụng số liệu giao dịch thực tế để xác định giá đất khách quan cho mọi mục đích, từ thuế, phí đến bồi thường, hỗ trợ, tuy nhiên, đến nay việc này vẫn chưa thực hiện được.

Phó Thủ tướng đề nghị cuộc họp tập trung làm rõ các nội dung cốt lõi: Sản phẩm cần đạt được của cơ sở dữ liệu đất đai; phương thức thực hiện, trên cơ sở kế thừa kết quả, kinh nghiệm và dữ liệu đã có; cơ chế để duy trì, khai thác, giám sát, cập nhật dữ liệu hằng ngày, bảo đảm dữ liệu luôn "sống" và "sạch"; cơ chế tài chính, dự án đầu tư, phân định rõ phần việc của Trung ương và địa phương.

Địa phương đề xuất thống nhất phần mềm, dữ liệu tập trung, đồng bộ

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai được thực hiện chủ yếu với dữ liệu đầu vào là bản đồ địa chính, hồ sơ đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, hồ sơ địa chính, Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất, dữ liệu giá đất, dữ liệu thống kê, kiểm kê đất đai, dữ liệu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất…

Đối với cơ sở dữ liệu đất đai do Trung ương xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã xây dựng xong 4 dữ liệu thành phần: Hiện trạng sử dụng đất cấp vùng và cả nước; quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất quốc gia; khung giá đất; điều tra cơ bản về đất đai cấp vùng và cả nước. Tuy nhiên, các khối dữ liệu này cần được tiếp tục cập nhật, bổ sung để phù hợp với quy định pháp luật đất đai hiện hành.

Trên cả nước, 34/34 tỉnh, thành phố đã xây dựng cơ sở dữ liệu địa chính của 2.342/3.321 đơn vị hành chính cấp xã; hoàn thành cơ sở dữ liệu thống kê, kiểm kê đất đai (hiện trạng sử dụng đất); xây dựng cơ sở dữ liệu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp tỉnh.

Các địa phương tham dự cuộc họp - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Các địa phương cũng đã triển khai tạo lập mã định danh duy nhất các thửa đất có đầy đủ 3 khối thông tin dữ liệu không gian, dữ liệu thuộc tính, dữ liệu phi cấu trúc; tổ chức xác thực người sử dụng đất với căn cước công dân; kết nối liên thông giữa cơ quan đăng ký đất đai với cơ quan thuế; kết nối hệ thống thông tin đất đai với Cổng dịch vụ công quốc gia…

Theo đánh giá của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai còn chậm. Nguyên nhân là do địa phương chưa dành nguồn lực tương xứng; chất lượng thông tin dữ liệu đầu thấp, nhiều biến động; trang thiết bị, hạ tầng công nghệ thông tin, phần mềm chưa đáp ứng yêu cầu an toàn bảo mật thông tin, kết nối, chia sẻ với các hệ thống thông tin khác; trình độ nhân lực còn hạn chế; các địa phương phải chuyển đổi, hợp nhất các cơ sở dữ liệu đất đai theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp…

Thời gian tới, công tác xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai đang được thực hiện theo hai hướng. Thứ nhất, đối với những nơi đã có dữ liệu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang tập trung chuẩn hóa, làm sạch và cập nhật các thửa đất đã được xây dựng ở các định dạng khác nhau, bảo đảm dữ liệu "đúng, đủ, sạch, sống", kết nối với cơ sở dữ liệu dân cư và các hệ thống dữ liệu liên quan. Thứ hai, đối với những nơi chưa có cơ sở dữ liệu, Bộ sẽ tận dụng toàn bộ tài liệu, bản đồ, hồ sơ đất đai đã có để số hóa, đưa vào quản lý trong thời gian tới.

Các địa phương sẽ thực hiện số hóa, chuẩn hóa và đồng bộ dữ liệu với Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Đồng thời Bộ sẽ hoàn thiện dự án hạ tầng Trung ương để kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và trung tâm dữ liệu quốc gia, bảo đảm hệ thống thống nhất, liên thông từ Trung ương đến địa phương.

Tại cuộc họp, ý kiến của các bộ, ngành, doanh nghiệp, địa phương thống nhất chủ trương cần có một hệ thống phần mềm cơ sở dữ liệu đất đai thống nhất trên toàn quốc, được quản lý tập trung từ Trung ương đến địa phương; tránh phân tán, tiết kiệm chi phí, đồng thời bảo đảm dữ liệu đồng bộ, chính xác, dễ khai thác và liên thông với các hệ thống khác như dân cư, thủ tục hành chính, quy hoạch và giá đất.

Khai thác, kế thừa toàn bộ hạ tầng, dữ liệu và phần mềm đã đầu tư

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà khẳng định, cơ sở dữ liệu đất đai là một trong các cơ sở dữ liệu quốc gia, nhưng việc xây dựng, quản lý, vận hành còn hạn chế, lỏng lẻo do thiếu dữ liệu, số liệu. Do vậy, dự án xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai phải xác định rõ mục tiêu, thu thập dữ liệu "đúng, đủ, sạch, sống", bao gồm thửa đất, mục đích sử dụng, người quản lý, tình trạng sử dụng, chất lượng đất, rừng và các thông tin liên quan.

Về phương pháp triển khai, Phó Thủ tướng nêu 3 bước: Sử dụng dữ liệu đã số hóa, số hóa dữ liệu chưa có và đo đạc, kiểm tra, xây dựng bản đồ số hóa, "cập nhật liên tục, đồng thời phục vụ thủ tục hành chính và liên thông các thủ tục liên quan đến đất đai".

Phó Thủ tướng yêu cầu tất cả thủ tục hành chính liên quan đến đất đai đều phải đồng thời cập nhật dữ liệu - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Hệ thống kỹ thuật cần xây dựng gồm hạ tầng kỹ thuật, phần mềm chuyên dụng và phần mềm nền tảng cốt lõi để quản lý và khai thác dữ liệu hiệu quả. Mục tiêu cao nhất là xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai thống nhất, tập trung, liên thông từ Trung ương đến 34 tỉnh, thành phố và 3.321 xã, phường; bao gồm: Hạ tầng, phần mềm chuyên dụng và các trường dữ liệu phục vụ quản lý tài nguyên đất đai, thủ tục hành chính, tích hợp với dữ liệu dân cư, tổ chức và cá nhân.

Phó Thủ tướng yêu cầu tất cả thủ tục hành chính liên quan đến đất đai đều phải đồng thời cập nhật dữ liệu. Các phần mềm, ứng dụng mới phải bảo đảm tính mở, tích hợp và chia sẻ với các phần mềm hiện có để khai thác tối đa dữ liệu sẵn có. Các trường dữ liệu phải đầy đủ theo quy định pháp luật, phục vụ quản lý và thực hiện thủ tục hành chính.

Về phần mềm nền tảng, Phó Thủ tướng nhấn mạnh ưu tiên sử dụng phần mềm trong nước nếu đáp ứng yêu cầu tự chủ và quản lý được; nếu chưa có, có thể thuê phần mềm nước ngoài. Việc vận hành hệ thống cần tham khảo cách thức quản lý của phần mềm cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, khai thác và kế thừa hiệu quả toàn bộ hệ thống hạ tầng, cơ sở dữ liệu và phần mềm đã đầu tư từ Trung ương đến địa phương. Trung tâm dữ liệu phải đảm bảo an ninh, an toàn, bảo mật, có thể bố trí một số trung tâm dự phòng kỹ thuật.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị xây dựng quy định về quyền truy cập, phân bổ quyền sử dụng dữ liệu, bảo mật hệ thống và trách nhiệm cập nhật dữ liệu trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính.

Bộ Tài chính và Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác định định mức, đơn giá và các nội dung liên quan, nhằm hoàn thiện dự án cơ sở dữ liệu đất đai.