Thúc đẩy kinh tế số, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, thương mại điện tử, logistics

Kinh tế số được xác định là một trong những động lực tăng trưởng mới của Việt Nam với mục tiêu đóng góp khoảng 30% GDP vào năm 2030. Để hiện thực hóa, cần đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, phát triển thương mại điện tử và logistics, hình thành hệ sinh thái số bền vững, lan tỏa đến mọi lĩnh vực của đời sống.

Kinh tế số - động lực chiến lược cho phát triển quốc gia

Trong xu thế toàn cầu hóa và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, kinh tế số đã trở thành tiêu chí quan trọng hàng đầu để đánh giá năng lực cạnh tranh của một quốc gia. Việt Nam đã ban hành Chiến lược Chuyển đổi số quốc gia, đặt mục tiêu đến năm 2025 kinh tế số sẽ chiếm khoảng 20% GDP và đến năm 2030 đạt khoảng 30%. Đây là mục tiêu đầy tham vọng, đồng thời cũng là cam kết chính trị mạnh mẽ nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi của nền kinh tế.

Kinh tế số được xác định là một trong những động lực tăng trưởng mới của Việt Nam với mục tiêu đóng góp khoảng 30% GDP vào năm 2030. Ảnh minh họa.

Theo Bộ Thông tin và Truyền thông, quy mô kinh tế số Việt Nam năm 2024 đạt khoảng 30 tỷ USD, tăng trưởng trên 20%/năm, nằm trong nhóm cao nhất khu vực Đông Nam Á. Các lĩnh vực như thương mại điện tử, tài chính số, y tế và giáo dục trực tuyến đều bùng nổ, góp phần định hình một nền kinh tế dựa trên công nghệ và tri thức. Điều này chứng tỏ kinh tế số không chỉ tạo ra giá trị kinh tế trực tiếp mà còn mang lại thay đổi về phương thức sản xuất, kinh doanh và quản trị xã hội.

Kinh tế số có tác động đa chiều, giúp doanh nghiệp giảm chi phí, mở rộng thị trường, tạo ra việc làm mới và đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Khi dịch vụ công trực tuyến được triển khai rộng rãi, khi thanh toán không tiền mặt trở nên phổ biến và khi dữ liệu được kết nối liên thông, hiệu quả xã hội sẽ được gia tăng đáng kể.

Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu đã đề ra, Việt Nam phải vượt qua nhiều thách thức. Khoảng cách số giữa thành thị và nông thôn còn lớn, khung pháp lý về dữ liệu và giao dịch điện tử chưa hoàn thiện, trong khi tình trạng lộ lọt dữ liệu và tội phạm mạng ngày càng phức tạp. Đặc biệt, phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa - vốn chiếm tới 97% tổng số doanh nghiệp vẫn gặp nhiều hạn chế trong tiếp cận công nghệ số, khiến năng lực tham gia vào kinh tế số còn yếu.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa, thương mại điện tử, logistics: Ba trụ cột cần bứt phá

Doanh nghiệp nhỏ và vừa hiện đóng góp gần một nửa GDP và hơn 30% ngân sách nhà nước. Đây là lực lượng đông đảo, có mặt trong hầu hết các ngành nghề, nhưng lại thiếu vốn, thiếu nhân lực trình độ cao và hạn chế về công nghệ. Nhiều doanh nghiệp chưa xây dựng được chiến lược số hóa, chưa có hệ thống quản trị hiện đại và còn phụ thuộc hoàn toàn vào giao dịch truyền thống. Điều đó khiến họ dễ bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua chuyển đổi số.

Việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia kinh tế số vì thế mang ý nghĩa quyết định. Các chính sách tín dụng ưu đãi, khuyến khích đầu tư nghiên cứu và phát triển, chương trình đào tạo kỹ năng số cho cả chủ doanh nghiệp và người lao động cần được triển khai đồng bộ. Khi khối doanh nghiệp này được tiếp sức, tác động lan tỏa sẽ rất lớn bởi họ là thành phần cốt lõi của nền kinh tế.

Bên cạnh đó, thương mại điện tử đã và đang trở thành động lực phát triển quan trọng nhất của kinh tế số Việt Nam. Năm 2024, quy mô thị trường thương mại điện tử đạt gần 20 tỷ USD, tăng trưởng trên 25%/năm. Hàng triệu doanh nghiệp và hộ kinh doanh đã tham gia bán hàng trực tuyến, tiếp cận khách hàng không chỉ trong nước mà cả quốc tế. Người tiêu dùng ngày càng quen thuộc với mua sắm qua mạng, thanh toán điện tử và sử dụng các dịch vụ số. Đây là sự thay đổi căn bản trong hành vi tiêu dùng, góp phần định hình một nền kinh tế hiện đại.

Tuy nhiên, thương mại điện tử chỉ có thể phát triển bền vững khi logistics đủ mạnh để đáp ứng nhu cầu. Hiện chi phí logistics ở Việt Nam vẫn chiếm tới 16-17% GDP, cao hơn nhiều so với mức 8-10% của các quốc gia phát triển. Đây là rào cản lớn đối với sức cạnh tranh hàng hóa và dịch vụ. Để khắc phục, cần đầu tư hạ tầng logistics đồng bộ, ứng dụng công nghệ trong quản lý kho bãi, vận tải thông minh và tối ưu chuỗi cung ứng. Khi logistics phát triển, chi phí lưu thông hàng hóa sẽ giảm, giúp doanh nghiệp mở rộng thị trường, còn người tiêu dùng được hưởng lợi từ dịch vụ nhanh chóng, tiện lợi và minh bạch.

Kinh tế số - mạch máu của nền kinh tế hiện đại

Kinh tế số, cùng với các trụ cột là doanh nghiệp nhỏ và vừa, thương mại điện tử và logistics đang trở thành mạch máu của nền kinh tế hiện đại, thấm sâu vào mọi lĩnh vực, từ công nghiệp, nông nghiệp đến dịch vụ, làm thay đổi căn bản cách sản xuất, quản trị và tiêu dùng.

Kinh tế số, cùng với các trụ cột là doanh nghiệp nhỏ và vừa, thương mại điện tử và logistics đang trở thành mạch máu của nền kinh tế hiện đại. Ảnh minh họa.

Để hiện thực hóa mục tiêu đến năm 2030 kinh tế số chiếm 30% GDP, Việt Nam cần hành động mạnh mẽ và đồng bộ. Hoàn thiện khung pháp lý để bảo đảm an toàn dữ liệu và quyền riêng tư là yêu cầu cấp thiết. Đầu tư hạ tầng số hiện đại, phát triển trung tâm dữ liệu quốc gia, phổ cập mạng băng rộng chất lượng cao là nhiệm vụ lâu dài. Cùng với đó, khuyến khích đổi mới sáng tạo, thúc đẩy thương mại hóa công nghệ mới, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận nền tảng số một cách thuận lợi và bền vững.

Phát triển logistics hiện đại gắn với thương mại điện tử sẽ giúp giảm chi phí lưu thông, tạo động lực mạnh mẽ cho cả sản xuất và tiêu dùng. Sự tham gia tích cực của doanh nghiệp và người dân trong giao dịch trực tuyến, trong các hoạt động sản xuất và dịch vụ số sẽ là yếu tố quyết định thành công của quá trình chuyển đổi.

Có thể khẳng định, phát triển kinh tế số không chỉ là xu thế, mà còn là sự lựa chọn tất yếu để Việt Nam bứt phá. Khi doanh nghiệp nhỏ và vừa được số hóa, khi thương mại điện tử vận hành bền vững và logistics được hiện đại hóa, nền kinh tế Việt Nam sẽ có thêm động lực mạnh mẽ để hội nhập sâu rộng, nâng cao vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu và tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, phồn vinh, hạnh phúc./.