Tiết kiệm năng lượng là giải pháp cấp thiết cho tăng trưởng bền vững

Tiết kiệm năng lượng không chỉ giúp giảm chi phí mà còn góp phần bảo vệ môi trường, đảm bảo an ninh năng lượng và hướng đến nền kinh tế phát triển bền vững.

Trong bối cảnh giá năng lượng ngày càng biến động và áp lực phát thải khí nhà kính ngày một tăng, tiết kiệm năng lượng không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu sống còn đối với mọi nền kinh tế. Tại Việt Nam, nhu cầu điện năng mỗi năm tăng trung bình 8-10%, trong khi khả năng cung ứng gặp nhiều thách thức. Việc tiết kiệm năng lượng, vì vậy, trở thành một trong những trụ cột đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.

Tiết kiệm năng lượng mang lại hiệu quả tức thì về mặt kinh tế. Các doanh nghiệp sản xuất lớn, nếu áp dụng đồng bộ các giải pháp tiết kiệm như cải tiến thiết bị, tự động hóa quy trình và sử dụng năng lượng tái tạo, có thể giảm 15-30% chi phí vận hành. Theo Bộ Công Thương, tiềm năng tiết kiệm năng lượng trong công nghiệp Việt Nam lên tới 25%, trong khi lĩnh vực xây dựng và giao thông cũng có thể đạt mức tiết kiệm tương tự nếu thực hiện nghiêm túc các quy chuẩn kỹ thuật.

Với người tiêu dùng, thói quen tắt điện khi không sử dụng, chọn thiết bị đạt nhãn năng lượng, tận dụng ánh sáng tự nhiên hay điều chỉnh nhiệt độ điều hòa hợp lý đều góp phần cắt giảm hóa đơn điện mà không ảnh hưởng đến tiện nghi sinh hoạt. Chỉ riêng việc sử dụng bóng đèn LED thay cho đèn sợi đốt có thể giúp giảm hơn 70% lượng điện tiêu thụ.

Không dừng ở yếu tố kinh tế, tiết kiệm năng lượng còn là hành động thiết thực trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Khi điện phần lớn vẫn được sản xuất từ than và dầu, mỗi kWh điện tiết kiệm được đồng nghĩa với hàng trăm gam CO₂ không bị thải ra khí quyển. Vì thế, tiết kiệm năng lượng là cách mỗi cá nhân, doanh nghiệp và cả quốc gia thể hiện trách nhiệm môi trường.

Nhận thức được tầm quan trọng của tiết kiệm năng lượng, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách cụ thể, nổi bật là Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019–2030. Mục tiêu của chương trình là giảm ít nhất 8-10% tổng tiêu thụ năng lượng so với kịch bản phát triển bình thường.

Bên cạnh việc xây dựng hành lang pháp lý, nhiều địa phương đã tích cực triển khai các mô hình sử dụng năng lượng hiệu quả trong trường học, bệnh viện, tòa nhà công sở. Hà Nội và TP.HCM đi đầu trong việc áp dụng hệ thống chiếu sáng công cộng thông minh và khuyến khích lắp đặt điện mặt trời áp mái tại các khu dân cư.

Công nghệ là chìa khóa giúp tối ưu hóa hiệu quả năng lượng. Các thiết bị IoT cho phép người dùng giám sát và điều khiển hệ thống điện từ xa; máy biến tần giúp điều chỉnh tốc độ động cơ theo nhu cầu thực tế, giảm tiêu hao điện năng; trong khi phần mềm quản lý năng lượng giúp các doanh nghiệp nhận diện các điểm tiêu thụ lớn và đưa ra giải pháp cải thiện.

Doanh nghiệp cũng đang chủ động hơn trong chuyển đổi xanh. Nhiều nhà máy tại các khu công nghiệp lớn đã đầu tư hệ thống năng lượng mặt trời, lắp đặt thiết bị tiết kiệm điện, đồng thời thực hiện kiểm toán năng lượng định kỳ. Những nỗ lực này không chỉ giảm chi phí mà còn giúp họ đáp ứng yêu cầu xanh hóa của các thị trường xuất khẩu như EU, Mỹ hay Nhật Bản.

Tuy vậy, rào cản vẫn còn hiện hữu. Nhiều doanh nghiệp nhỏ chưa đủ năng lực tài chính để đầu tư thiết bị hiện đại; nhận thức của một bộ phận người tiêu dùng còn hạn chế; và cơ chế hỗ trợ tài chính vẫn chưa thực sự hấp dẫn. Để vượt qua, cần sự phối hợp đồng bộ từ nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng, trong đó giáo dục và truyền thông đóng vai trò quan trọng.

Tiết kiệm năng lượng không chỉ là một giải pháp kỹ thuật, mà là chiến lược phát triển bền vững. Khi mỗi cá nhân, doanh nghiệp và cơ quan hành động có ý thức, chúng ta không chỉ giảm gánh nặng chi phí mà còn góp phần bảo vệ hành tinh – nơi chúng ta đang sống. Việc tiết kiệm hôm nay là nền tảng cho tương lai ổn định, xanh và an toàn hơn.