Thành phố Hồ Chí Minh tăng tốc chuyển đổi số từ cơ sở, đặt công dân làm hạt nhân xây dựng đô thị thông minh

Người dân không cần cung cấp bản sao CCCD khi làm hồ sơ hành chính tại bộ phận một cửa.

Tại cấp cơ sở, chuyển đổi số đang lan tỏa mạnh mẽ. Nhiều phường, xã đã đưa vào vận hành các nền tảng số phục vụ người dân như tra cứu thủ tục hành chính, nộp hồ sơ trực tuyến, thanh toán không tiền mặt, xác thực điện tử và nhiều tiện ích thông minh khác. Các ngày hội chuyển đổi số, hoạt động STEM – STEAM tại cơ sở và trải nghiệm các công nghệ mới như AI, robot lập trình, thực tế ảo… đã tạo môi trường gần gũi giúp người dân tiếp cận công nghệ một cách tự nhiên, không xa lạ.

Tại những địa bàn mới hợp nhất có quy mô lớn, lượng hồ sơ nhiều, bộ phận một cửa thường xuyên bị quá tải. Để giải quyết, mô hình “Gần dân – vì dân phục vụ” được triển khai: Cán bộ, công chức trực tiếp xuống khu phố vào ngày thứ Bảy để hướng dẫn và thực hiện các thủ tục trực tuyến cho người dân ngay tại nơi cư trú. Các thủ tục đất đai, hộ tịch, thuế, kinh doanh… được xử lý nhanh gọn tại khu dân cư, rút ngắn thời gian đi lại và chờ đợi. Nhiều người dân bày tỏ sự hài lòng vì lần đầu tiên chính quyền “đến tận nhà” để hỗ trợ thay vì phải di chuyển lên phường như trước.

Cùng với đó, các chương trình hỗ trợ kỹ năng số được triển khai theo hướng “bình dân học vụ số”. Thay vì đòi hỏi người dân phải có nền tảng kiến thức công nghệ quá cao, thành phố tập trung phổ cập những kỹ năng thiết yếu như sử dụng VNeID, quét mã QR, đăng ký dịch vụ công trực tuyến, dùng ví điện tử, ký số, nộp thuế và hồ sơ điện tử. Nhiều nơi đã tổ chức các lớp phổ cập công nghệ cho trưởng khu phố, bí thư khu phố để họ trở thành “hạt nhân lan tỏa” tri thức số trong cộng đồng. Cách làm này đặc biệt hiệu quả tại các vùng nông thôn mới sáp nhập, nơi người dân đang chuyển mình nhanh chóng để bắt kịp tốc độ số hóa.

Hệ sinh thái đô thị thông minh đang từng bước hình thành với việc vận hành các trung tâm điều hành đô thị thông minh (IOC). Tại đây, dữ liệu về an ninh trật tự, môi trường, giao thông, dịch vụ công, phản ánh hiện trường… được xử lý theo thời gian thực. IOC trở thành “bộ não số” giúp lãnh đạo địa phương ra quyết định nhanh và chính xác hơn, đồng thời nâng cao hiệu quả điều hành. Thành phố cũng đang xây dựng các kho dữ liệu lớn về dân cư, đất đai – đô thị, tài chính – doanh nghiệp; triển khai hạ tầng 5G, trung tâm dữ liệu hiện đại, nền tảng đám mây và mở rộng mạng băng rộng đến từng khu dân cư.

Song song với hạ tầng và thể chế, TP.HCM xác định người dân phải là chủ thể chuyển đổi số. Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2026, 100% người dân trưởng thành có kiến thức cơ bản về chuyển đổi số và sử dụng thành thạo các dịch vụ số thiết yếu. Người dân được khuyến khích sử dụng ứng dụng Công dân số TP.HCM, VNeID, VssID, eTax, thanh toán không tiền mặt, chữ ký số… Nhiều dịch vụ trước đây phải đến tận phường hoặc xã để xử lý nay chỉ mất vài phút thao tác trên điện thoại thông minh.

TP.HCM cũng đặt mục tiêu đến năm 2030 hoàn thiện nền tảng đô thị thông minh, giảm 40% thủ tục hành chính.

TP.HCM cũng đặt mục tiêu đến năm 2030 hoàn thiện nền tảng đô thị thông minh, giảm 40% thủ tục hành chính, tăng mạnh số lượng dịch vụ trực tuyến, phổ cập Internet cáp quang và 5G toàn thành phố, đồng thời thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và trí tuệ nhân tạo (AI) quy mô lớn. Thành phố hướng tới mô hình quản lý dựa trên dữ liệu, ra quyết định dựa trên phân tích thời gian thực và xây dựng môi trường sống tiện ích, an toàn, minh bạch hơn cho người dân.

Chuyển đổi số chỉ thành công khi người dân sẵn sàng, chủ động và được hỗ trợ đầy đủ. Những mô hình hỗ trợ dân tại khu phố, phổ cập kiến thức số, dịch vụ công trực tuyến, hạ tầng thông minh… cho thấy TP.HCM đang bước đi đúng hướng: Xây dựng đô thị thông minh không chỉ bằng công nghệ mà bằng sự tham gia của toàn xã hội. Công dân số chính là hạt nhân, là lực lượng đồng hành cùng chính quyền để đưa TP.HCM trở thành trung tâm sáng tạo, kinh tế số và quản trị đô thị hiện đại của cả nước trong những năm tới.